توکسوپلاسموز چیست؟

توکسوپلاسموز یک عفونت است که توسط انگل تک‌یاخته‌ای به نام Toxoplasma gondii ایجاد می‌شود. این انگل می‌تواند انسان‌ها و بسیاری از حیوانات خونگرم را آلوده کند. عفونت توکسوپلاسموز معمولاً بدون علائم است یا علائم خفیفی دارد، اما می‌تواند در برخی افراد، به ویژه کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مشکلات جدی ایجاد کند.

علائم و نشانه‌ها

بسیاری از افراد مبتلا به توکسوپلاسموز هیچ علائمی ندارند. در صورت بروز علائم، این موارد معمولاً خفیف و شبیه به علائم آنفلوانزا هستند، از جمله:

• تب
• لنفادنوپاتی (تورم غدد لنفاوی):لنفادنوپاتی به معنی تورم یا بزرگ شدن غدد لنفاوی است. غدد لنفاوی بخشی از بدن هستند که به مبارزه با عفونت‌ها و سایر بیماری‌ها کمک می‌کنند. این غدد در سراسر بدن وجود دارند، اما بیشتر در گردن، زیر بغل و کشاله ران قابل لمس هستند.سردرد
• دردهای عضلانی

علائم در افراد با سیستم ایمنی ضعیف

در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند بیماران مبتلا به ایدز، سرطان یا کسانی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند)، علائم می‌تواند شدیدتر باشد و شامل:

• انسفالیت (التهاب مغز):

به التهاب بافت مغز اشاره دارد. این التهاب می‌تواند ناشی از عفونت‌ها، اختلالات خودایمنی یا دلایل ناشناخته باشد. انسفالیت یک وضعیت جدی پزشکی است که نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد.

• مشکلات ریه:

در این بیماران که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند ممکن است مشکلات ریوی ایجاد شود و منجر به یک التهاب ریه شود.

• آسیب به چشم‌ها:

توکسوپلاسموز می‌تواند منجر به یک نوع بیماری چشمی به نام “کوریورتینیت” (Chorioretinitis) شود. کوریورتینیت به التهاب شبکیه و مشیمیه (لایه عروقی زیر شبکیه) اشاره دارد و می‌تواند به مشکلات بینایی جدی منجر شود.

راه‌های انتقال

1. مصرف مواد غذایی آلوده:

   • گوشت نپخته یا نیم‌پخته، به ویژه گوشت خوک، بره و گوسفند، می‌تواند حاوی کیست‌های توکسوپلاسما باشد.
   • سبزیجات و میوه‌های خام که با خاک آلوده تماس داشته‌اند.

2. تماس با مدفوع گربه:

   • گربه‌ها میزبان نهایی این انگل هستند و تخم‌های انگل را از طریق مدفوع خود دفع می‌کنند.
   •  مدفوع گربه یا خاک آلوده آنها می‌تواند باعث آلودگی شود.

3. انتقال مادر به جنین:

   • اگر زنی در دوران بارداری به این انگل آلوده شود، می‌تواند عفونت را به جنین منتقل کند که می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند نقایص مادرزادی شود.

4. انتقال از طریق خون:

   • در موارد نادر، عفونت ممکن است از طریق انتقال خون یا پیوند عضو نیز منتقل شود.

درمان 

درمان توکسوپلاسموز به چند عامل بستگی دارد از جمله وضعیت سیستم ایمنی بیمار، شدت علائم و نوع عفونت (حاد یا مزمن). بیشتر افراد با سیستم ایمنی سالم نیازی به درمان خاصی ندارند، زیرا بدن معمولاً به تنهایی می‌تواند با عفونت مبارزه کند. با این حال، در موارد شدیدتر، به ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا در زنان باردار، درمان ضروری است.

درمان توکسوپلاسموز حاد

۱. افراد دارای سیستم ایمنی سالم:

– معمولاً نیاز به درمان خاصی ندارند مگر اینکه علائم شدید باشند.

۲. افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف (مانند بیماران مبتلا به ایدز یا سرطان):

– پیریمتامین و سولفادیازین: این داروها معمولاً به همراه لوکوورین تجویز می‌شوند تا از عوارض جانبی ناشی از کمبود فولیک اسید جلوگیری شود.
– کلین‌دامایسین: در صورت عدم تحمل یا مقاومت به سولفادیازین، می‌توان از این دارو استفاده کرد.
– آزیتروماسین: گاهی به عنوان جایگزین یا مکمل استفاده می‌شود.

درمان توکسوپلاسموز مادرزادی

۱. زنان باردار:

– اسپیرامایسین: این آنتی‌بیوتیک برای کاهش انتقال عفونت از مادر به جنین استفاده می‌شود. اسپیرامایسین معمولاً در سه ماهه اول بارداری تجویز می‌شود.
– پیریمتامین و سولفادیازین: این داروها معمولاً در سه ماهه دوم و سوم بارداری استفاده می‌شوند، همراه با اسید فولینیک.

۲. نوزادان مبتلا به توکسوپلاسموز مادرزادی:

– پیریمتامین و سولفادیازین: به همراه اسید فولینیک برای کاهش عوارض جانبی.

درمان عفونت‌های چشمی توکسوپلاسموز

– کورتیکواستروئیدها: برای کاهش التهاب
– پیریمتامین و سولفادیازین: به همراه اسید فولینیک
– کلین‌دامایسین یا آزیتروماسین: به عنوان جایگزین‌های احتمالی

مراقبت‌های حمایتی

– کنترل تب و درد: استفاده از داروهای ضد تب و ضد درد مانند استامینوفن
– مراقبت‌های حمایتی دیگر: در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به اکسیژن‌درمانی، مایعات و تغذیه مناسب باشد.

پیشگیری

– پختن کامل گوشت‌ قبل از مصرف
– شستن دستها پس از دست زدن به گوشت خام، خاک یا مدفوع گربه

– پاک کردن سطل خاک گربه با استفاده از دستکش و شستن دست‌ها پس از پاک کردن

–  مصرف آب آشامیدنی سالم و بهداشتی

سلامت باشید.

شاید این مطلب برای شما مفید باشد.