التهاب عصبی یا نوریت اپتیک

نوریت اپتیک یا التهاب عصبی اپتیک (Optic Neuritis) به التهاب عصب بینایی گفته می‌شود. عصب بینایی وظیفه انتقال اطلاعات بینایی از چشم به مغز را دارد و التهاب آن می‌تواند باعث مشکلات جدی در بینایی شود.

انواع التهاب عصبی

علائم نوریت اپتیک یا التهاب عصبی اپتیک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

۱. کاهش دید: از دست دادن بینایی که می‌تواند در یک یا هر دو چشم رخ دهد. این کاهش بینایی معمولاً به طور تدریجی و در طی چند ساعت تا چند روز اتفاق می‌افتد.

۲. درد: درد پشت چشم یا اطراف آن که معمولاً با حرکت چشم‌ها بیشتر احساس می‌شود.

۳. کاهش دید رنگی: کاهش توانایی تشخیص رنگ‌ها، که ممکن است رنگ‌ها را کمرنگ یا خاکستری ببینید.

۴. نورهای چشمک‌زن: دیدن نورهای چشمک‌زن یا درخشان (فوتوپسی) که معمولاً در حین یا پس از حرکت چشم‌ها دیده می‌شوند.

۵. تاری دید: دیدن به صورت تار و مبهم که ممکن است با کاهش وضوح تصاویر همراه باشد.

۶. کاهش حساسیت به نور: کاهش توانایی دیدن در نور کم یا تغییرات ناگهانی در شدت نور.

۷. اختلال در میدان دید: ممکن است نقاط کور یا تاریک در میدان دید ایجاد شود.

این علائم می‌توانند به طور ناگهانی یا تدریجی ظاهر شوند و شدت آن‌ها نیز متفاوت باشد. اگر این علائم را تجربه کردید، به ویژه اگر به طور ناگهانی دید خود را از دست دادید، مهم است که به پزشک مراجعه کنید.

علل 

نوریت اپتیک یا التهاب عصبی اپتیک می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. برخی از علل شایع این بیماری عبارتند از:

۱. بیماری‌های خودایمنی:

– مولتیپل اسکلروزیس (MS): یکی از شایع‌ترین علل نوریت اپتیک است. MS یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به پوشش میلین اعصاب حمله می‌کند، از جمله عصب بینایی.
– نورو میلیت اپتیک (NMO): یک اختلال خودایمنی نادر که به طور همزمان به عصب بینایی و نخاع حمله می‌کند.

۲. عفونت‌ها:

– عفونت‌های ویروسی: مانند ویروس هرپس سیمپلکس، ویروس زونا، یا ویروس HIV.
– عفونت‌های باکتریایی: مانند سیفلیس، بیماری لایم، یا توبرکلوزیس (سل).

۳. بیماری‌های التهابی:

– سارکوئیدوز: یک بیماری التهابی که می‌تواند به عصب بینایی حمله کند.
– لوپوس: یک بیماری خودایمنی که می‌تواند باعث التهاب در بسیاری از قسمت‌های بدن از جمله عصب بینایی شود.

۴. اختلالات متابولیکی:

– دیابت: در موارد نادر، دیابت می‌تواند باعث آسیب به عصب بینایی شود.

۵. سموم و مواد شیمیایی:

– الکل متیلیک: مصرف الکل‌های سمی می‌تواند به عصب بینایی آسیب بزند.
– برخی داروها: برخی داروها می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند که منجر به نوریت اپتیک شوند.

۶. عوامل دیگر:

– کمبود ویتامین B12: کمبود این ویتامین می‌تواند باعث آسیب به عصب بینایی شود.
– نئوپلاسم‌ها (تومورها): تومورهای نزدیک به عصب بینایی می‌توانند باعث فشار و التهاب شوند.

تشخیص دقیق علت نوریت اپتیک نیازمند بررسی‌ها و آزمایش‌های پزشکی دقیق است. اگر علائمی مانند کاهش بینایی و درد چشم را تجربه می‌کنید، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا علت زمینه‌ای مشخص و درمان مناسب تجویز شود.

تشخیص

تشخیص نوریت اپتیک یا التهاب عصبی اپتیک معمولاً شامل مراحل زیر است:

1. معاینه چشمی:
   • آزمایش حدت بینایی: اندازه‌گیری میزان توانایی دید دقیق و واضح.
   • آزمایش میدان دید: بررسی نقاط کور یا اختلالات در میدان دید.
   • آزمایش چشم با چراغ شکافی: برای بررسی ساختارهای جلوی چشم.
   • بررسی واکنش مردمک: برای ارزیابی پاسخ مردمک به نور (که در نوریت اپتیک ممکن است غیرطبیعی باشد).
2. تصویربرداری:
   • MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی): برای بررسی عصب بینایی و ناحیه مغز. این آزمایش می‌تواند التهاب عصب بینایی و همچنین علائم مولتیپل اسکلروزیس را نشان دهد.
   • OCT (توموگرافی انسجام نوری): برای بررسی لایه‌های شبکیه و عصب بینایی به منظور شناسایی هر گونه آسیب یا نازک شدن.
3. آزمایش‌های آزمایشگاهی:
   • آزمایش خون: برای بررسی علل احتمالی التهاب، از جمله عفونت‌ها یا بیماری‌های خودایمنی.
   • LP (پونکسیون لومبار): در موارد مشکوک به مولتیپل اسکلروزیس یا عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی، ممکن است مایع نخاعی بررسی شود.
4. آزمایش‌های ویژه:
   • VEP (پتانسیل‌های بینایی): این آزمایش پاسخ عصب بینایی به تحریکات بینایی را اندازه‌گیری می‌کند و می‌تواند نشان‌دهنده کاهش سرعت انتقال اطلاعات در عصب بینایی باشد.

درمان

درمان نوریت اپتیک یا التهاب عصبی اپتیک بستگی به علت زمینه‌ای و شدت بیماری دارد. روش‌های درمانی معمولاً شامل موارد زیر است:

۱. درمان دارویی:

– کورتیکواستروئیدها:

این داروها برای کاهش التهاب و تسریع بهبودی بینایی تجویز می‌شوند. معمولا داروهای کورتیکواستروئیدی مانند متیل‌پردنیزولون به صورت تزریقی در ابتدا و سپس به صورت خوراکی برای چند روز تجویز می‌شود.

– داروهای ضدویروسی:

در صورتی که التهاب به دلیل عفونت‌های ویروسی باشد، داروهای ضدویروسی ممکن است تجویز شوند.

– آنتی‌بیوتیک‌ها یا ضدقارچ‌ها:

اگر التهاب ناشی از عفونت‌های باکتریایی یا قارچی باشد، ممکن است داروهای آنتی‌بیوتیکی یا ضدقارچی مورد استفاده قرار گیرند.

۲. مدیریت علائم و مراقبت:

– مدیریت درد: برای کاهش درد پشت چشم، ممکن است داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن تجویز شود.

– تغذیه و مکمل‌ها: در صورت وجود کمبودهای ویتامینی یا مواد معدنی (مانند ویتامین B12)، ممکن است مصرف مکمل‌ها تجویز شود.

۳. درمان علل زمینه‌ای:

– درمان مولتیپل اسکلروزیس (MS):

اگر نوریت اپتیک به عنوان بخشی از مولتیپل اسکلروزیس باشد، درمان‌های خاص برای مدیریت MS، از جمله داروهای تعدیل‌کننده بیماری و درمان‌های علامتی، ممکن است لازم باشد.

– درمان بیماری‌های خودایمنی دیگر:

اگر نوریت اپتیک به دلیل بیماری‌های خودایمنی مانند سارکوئیدوز یا لوپوس باشد، درمان‌های مربوط به آن بیماری‌ها تجویز می‌شود.

– درمان عفونت‌ها: درمان علل عفونی با استفاده از داروهای مناسب بر اساس نوع عفونت.

۴. پایش و پیگیری:

– پایش منظم: پیگیری مداوم وضعیت بینایی و واکنش به درمان برای اطمینان از بهبود مناسب و شناسایی مشکلات احتمالی جدید.

– آزمایش‌های تصویربرداری: در صورت نیاز، برای بررسی پیشرفت و پاسخ به درمان.

۵. توصیه‌های عمومی:

– استراحت کافی: استراحت و مدیریت استرس برای بهبود عمومی وضعیت سلامت.
– پشتیبانی و مشاوره: در مواردی که مشکلات بینایی ماندگار باشد، مشاوره و حمایت از متخصصان بینایی و روانشناسان می‌تواند مفید باشد.

درمان نوریت اپتیک باید تحت نظر پزشک متخصص، معمولاً نورولوژیست یا چشم‌پزشک، انجام شود تا بهترین نتیجه حاصل شود و عوارض احتمالی کاهش یابد.

به طور کلی، بسیاری از افراد مبتلا به نوریت اپتیک به طور کامل بهبود می‌یابند، اگرچه ممکن است برخی از آنها مشکلات بینایی ماندگاری داشته باشند. تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند به بهبود نتیجه نهایی کمک کند.

سلامت باشید.