رتینیت یا التهاب شبکیه
رتینیت یا التهاب شبکیه یک وضعیت التهابی است که شبکیه چشم را تحت تأثیر قرار میدهد. شبکیه لایهای از سلولهای حساس به نور در پشت چشم است که نور را دریافت کرده و سیگنالهای بصری را به مغز ارسال میکند.
دلایل التهاب شبکیه
دلایل التهاب شبکیه متنوع هستند و میتوانند شامل موارد زیر باشند:
۱. عفونتها
– ویروسها: مانند ویروس سیتومگالوویروس (CMV)، ویروس هرپس سیمپلکس (HSV)، ویروس واریسلا زوستر (VZV)، و ویروس اچآیوی (HIV).
– باکتریها: مانند سل، سیفلیس، و بیماری لیستریا.
– انگلها: مانند توکسوپلاسموز، که یک عفونت انگلی ناشی از توکسوپلاسما گوندیی است.
– قارچها: مانند هیستوپلاسموز و کاندیدیازیس.
۲. بیماریهای خودایمنی
– یووئیت: التهاب در لایه میانی چشم (یووهآ).
– سارکوئیدوز: یک بیماری التهابی که میتواند چشمها را درگیر کند.
– واسکولیت شبکیه: التهاب عروق خونی شبکیه.
۳. بیماریهای سیستمیک
– بیماری بهجت: یک بیماری نادر که باعث التهاب رگهای خونی میشود.
– لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE): یک بیماری خودایمنی که میتواند عروق شبکیه را تحت تأثیر قرار دهد.
۴. سیبها
– ضربه مستقیم به چشم: میتواند باعث التهاب و آسیب شبکیه شود.
– آسیبهای سر: میتوانند به طور غیرمستقیم به چشم آسیب برسانند.
۵. دلایل نامشخص (ایدیوپاتیک)
– گاهی علت التهاب شبکیه ناشناخته باقی میماند و نمیتوان دلیل دقیقی برای آن یافت.
۶. اختلالات ژنتیکی
– رتینیت پیگمنتوزا: یک بیماری ژنتیکی که باعث تحلیل و التهاب شبکیه میشود.
۷. داروها و سموم
– برخی داروها و مواد شیمیایی میتوانند به عنوان یک عامل التهاب شبکیه عمل کنند.
۸. سرطانها
– لنفوم اینترائوکولار: نوعی سرطان که میتواند شبکیه را درگیر کند.
۹. مشکلات عروقی
– انسداد ورید شبکیه: میتواند باعث التهاب و ورم شبکیه شود.
– نوروپاتی ایسکمیک قدامی: کاهش جریان خون به عصب بینایی.
تشخیص دقیق و درمان مؤثر نیازمند بررسی دقیق توسط یک چشمپزشک است. انجام تستهای تشخیصی مانند آزمایش خون، تصویربرداری از چشم، و گاهی نمونهبرداری (بیوپسی) ممکن است برای تعیین علت التهاب شبکیه ضروری باشد.
علائم التهاب شبکیه
علائم التهاب شبکیه ممکن است بسته به علت و شدت التهاب متفاوت باشند، اما به طور کلی شامل موارد زیر هستند:
۱. تغییرات در بینایی
– کاهش دید: تاری دید یا کاهش وضوح تصاویر.
– دیدن لکهها یا شناورها: نقاط تاریک یا شناورهایی که در میدان دید حرکت میکنند.
– دیدن فلشهای نور: مشاهده نورهای ناگهانی یا فلشها در میدان دید.
۲. درد و ناراحتی چشم
– درد در چشم: که ممکن است به صورت خفیف تا شدید باشد.
– حساسیت به نور (فتوفوبیا): عدم تحمل نور شدید یا درخشان.
– قرمزی چشم: التهابی که باعث قرمزی قسمت سفید چشم میشود.
۳. تغییرات در رنگبینی
– کاهش توانایی تشخیص رنگها: ممکن است دید رنگی شما تغییر کند یا کم رنگ شود.
۴. کاهش دید محیطی
– محدودیت دید جانبی: کاهش میدان دید جانبی یا پیرامونی.
۵. تغییرات در ساختار شبکیه
– ورم شبکیه (ادم شبکیه): که ممکن است با تصویربرداری از چشم تشخیص داده شود.
– ترشح مایع یا خونریزی: مشاهده خونریزی یا ترشح مایع از شبکیه که ممکن است با معاینات چشمی دیده شود.
۶. علائم عمومی
– تب و خستگی: به خصوص اگر التهاب شبکیه ناشی از عفونت باشد.
– سردرد: که ممکن است با درد چشم همراه باشد.
۷. علائم وابسته به عفونت یا بیماریهای سیستمیک
– تورم غدد لنفاوی: در صورت عفونت.
– علائم تنفسی یا پوستی: در صورت وجود بیماری سیستمیک مانند سارکوئیدوز یا لوپوس.
۸. تغییرات شبکیه در معاینات چشمی
– وجود سلولها یا پروتئینها در زجاجیه: که ممکن است توسط چشمپزشک در معاینه با چراغ شکاف مشاهده شود.
اهمیت مشاوره پزشکی
التهاب شبکیه یک وضعیت جدی است که نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد. اگر هر یک از علائم فوق را تجربه کردید، حتماً به یک چشمپزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب میتواند به حفظ بینایی و جلوگیری از عوارض جدی کمک کند.
تشخیص و درمان
تشخیص التهاب شبکیه
توسط یک چشمپزشک و از طریق معاینات و تستهای مختلف انجام میشود:
۱. تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی:
– بررسی سابقه پزشکی بیمار و علائم فعلی.
– معاینه فیزیکی چشم با استفاده از ابزارهای تخصصی.
۲. آزمایشات تشخیصی:
– افتالموسکوپی: بررسی داخلی چشم با استفاده از افتالموسکوپ.
– آنژیوگرافی فلورسئین: تزریق رنگ فلورسئین به داخل ورید و عکسبرداری از جریان خون در شبکیه.
– توموگرافی همدوسی اپتیکی (OCT): استفاده از نور برای تهیه تصاویر مقطعی از شبکیه و بررسی ساختارهای مختلف آن.
– الکتروفیزیولوژی: اندازهگیری پاسخهای الکتریکی شبکیه به نور.
۳. آزمایشات خون و مایعات:
– آزمایشات خونی برای تشخیص عفونتها یا بیماریهای سیستمیک.
– تحلیل مایعات چشمی (آب زجاجیه) برای بررسی عفونتها یا سلولهای التهابی.
درمان التهاب شبکیه
بستگی به علت و شدت بیماری دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
۱. داروهای ضد التهابی:
– کورتیکواستروئیدها: به صورت قطره چشمی، تزریق موضعی یا قرصهای خوراکی برای کاهش التهاب.
– داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs): برای کاهش التهاب و درد.
۲. داروهای ضد عفونت:
– آنتیبیوتیکها: برای عفونتهای باکتریایی.
– ویروسها: برای عفونتهای ویروسی.
– قارچها: برای عفونتهای قارچی.
– انگلها: برای عفونتهای انگلی مانند توکسوپلاسموز.
۳. داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی:
– در موارد بیماریهای خودایمنی یا التهابی مزمن که به درمانهای ضد التهابی پاسخ نمیدهند.
۴. درمانهای حمایتی و پیشگیرانه:
– قطرههای چشمی مرطوبکننده: برای کاهش ناراحتی و خشکی چشم.
– عینکهای محافظ: برای جلوگیری از تحریک چشم.
۵. جراحی:
– در مواردی که التهاب شدید باشد یا به درمانهای دارویی پاسخ ندهد، ممکن است جراحی مورد نیاز باشد.
– ویترکتومی: جراحی برای برداشتن زجاجیه و ترمیم شبکیه.