سالک چیست؟

سالَک یک بیماری پوستی است که توسط انگل‌های تک‌سلولی به نام “لیشمانیا” ایجاد می‌شود. این انگل‌ها از طریق نیش پشه‌های خاکی به انسان منتقل می‌شوند. سالک معمولاً به دو شکل مختلف بروز می‌کند: سالک پوستی و سالک احشایی (کالاآزار).

 سالک پوستی

یک بیماری پوستی ناشی از انگل‌های لیشمانیا است که از طریق نیش پشه‌های خاکی منتقل می‌شود. این نوع سالک معمولاً زخم‌های مزمن و غیرزیبایی بر روی پوست ایجاد می‌کند که ممکن است به مرور زمان گسترش یابند.

• علائم سالک پوستی

– ظهور زخم‌های کوچک و قرمز: زخم‌ها معمولاً چند هفته تا چند ماه پس از نیش پشه ظاهر می‌شوند.

– افزایش سایز زخم‌ها: زخم‌ها ممکن است به تدریج بزرگ‌تر شوند و تعداد آنها افزایش یابد.

– *خم‌های باز و مزمن: در صورت عدم درمان، زخم‌ها می‌توانند به زخم‌های باز و عمیق تبدیل شوند که به سختی بهبود می‌یابند.

– عفونت‌های ثانویه: در صورت عدم مراقبت مناسب، زخم‌ها می‌توانند عفونی شوند و مشکلات بیشتری ایجاد کنند.

• مناطق شیوع

سالک پوستی در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان شایع است. برخی از این مناطق شامل:

– خاورمیانه و شمال آفریقا

– بخش‌هایی از آمریکای مرکزی و جنوبی

– جنوب آسیا

• تشخیص

تشخیص سالک پوستی معمولاً با مشاهده بالینی زخم‌ها و تأیید وجود انگل لیشمانیا در نمونه‌های پوستی انجام می‌شود. روش‌های تشخیصی شامل:

– آزمایش‌های میکروسکوپی

– کشت انگل

– روش‌های مولکولی مانند PCR (پلی‌مراز زنجیره‌ای واکنش)

• درمان

درمان سالک پوستی بسته به شدت و نوع زخم‌ها متفاوت است. روش‌های درمانی شامل:

– داروهای ضدانگلی: مانند آنتیموان‌های پنج‌ظرفیتی (پنتوستام)، آمفوتریسین بی و میلتفوسین.

– روش‌های موضعی: شامل کرایوتراپی (فریز کردن زخم‌ها) یا حرارت درمانی.

– مراقبت از زخم: تمیز نگه داشتن زخم‌ها و جلوگیری از عفونت‌های ثانویه.

• پیشگیری

پیشگیری از سالک پوستی شامل کاهش تماس با پشه‌های خاکی است. اقدامات پیشگیرانه شامل:

– استفاده از پشه‌بند در مناطق آلوده

– پوشیدن لباس‌های بلند و محافظ در برابر نیش پشه

– استفاده از دفع‌کننده‌های حشرات

– کاهش مکان‌های زاد و ولد پشه‌ها در اطراف محل زندگی

سالک احشایی (کالاآزار)

که به نام کالاآزار (Kala-azar) نیز شناخته می‌شود، نوعی از لیشمانیازیس است که بسیار خطرناک‌تر از سالک پوستی است و می‌تواند کشنده باشد. این

بیماری توسط انگل‌های لی‌شمانیا، به ویژه لیشمانیا دونوانی و لیشمانیا اینفنتوم، ایجاد می‌شود و از طریق نیش پشه‌های خاکی منتقل می‌شود.

 علائم سالک احشایی

– تب طولانی‌مدت:

تب مداوم و طولانی‌مدت که ممکن است چندین هفته یا ماه ادامه داشته باشد.

– کاهش وزن شدید:

به دلیل کاهش اشتها و مصرف انرژی زیاد بدن در مقابله با انگل.

– تورم شکم:

بزرگ شدن کبد و طحال که باعث تورم شکم می‌شود.

– کم‌خونی:

کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون که باعث ضعف و خستگی شدید می‌شود.

– تعریق شبانه و لرز:

به ویژه در شب‌ها.

– پوست تیره:

در برخی از بیماران، پوست به رنگ تیره درمی‌آید که دلیل نام “کالاآزار” (به معنای “تب سیاه” در هندی) است.

تشخیص

تشخیص سالک احشایی نیاز به انجام آزمایش‌های دقیق و تخصصی دارد. روش‌های تشخیصی شامل:

– آزمایش خون: برای شناسایی انگل‌ها یا آنتی‌بادی‌های مربوط به لیشمانیا.

– آسپیراسیون مغز استخوان، کبد یا طحال: نمونه‌برداری از این ارگان‌ها برای شناسایی انگل‌ها.

– تست‌های مولکولی: مانند PCR برای شناسایی DNA انگل.

درمان

نیاز به مراقبت‌های پزشکی ویژه دارد و معمولاً شامل استفاده از داروهای ضدانگلی است. برخی از داروهای معمول عبارتند از:

– آمفوتریسین بی: یکی از داروهای مؤثر برای درمان سالک احشایی.

– آنتیموان‌های پنج‌ظرفیتی: مانند پنتوستام و گلوکانتیم.

– میلتفوسین: یک داروی خوراکی که در برخی موارد استفاده می‌شود.

– پارومومایسین: یک آنتی‌بیوتیک که در ترکیب با سایر داروها استفاده می‌شود.

پیشگیری

اقدامات پیشگیرانه سالک احشایی شامل کاهش تماس با پشه‌های خاکی است:

– استفاده از پشه‌بند در مناطق آلوده

– پوشیدن لباس‌های بلند و محافظ در برابر نیش پشه

– استفاده از دفع‌کننده‌های حشرات

– کاهش مکان‌های زاد و ولد پشه‌ها در اطراف محل زندگی

سلامت باشید.

خواندن این مطلب شاید برای شما مفید باشد.