آب سیاه چشم

آب سیاه چشم که به نام گلوکوم نیز شناخته می‌شود، یک بیماری چشمی است که به علت افزایش فشار داخل چشم (فشار اینترااوکولار) می‌تواند به آسیب عصب بینایی و در نهایت کاهش دید یا حتی نابینایی منجر شود. این بیماری معمولاً بدون علائم خاصی در مراحل اولیه است و به همین دلیل تشخیص و درمان به موقع آن بسیار اهمیت دارد.

علائم 

آب سیاه چشم (گلوکوم) معمولاً در مراحل اولیه علائم واضحی ندارد، اما در صورت پیشرفت بیماری، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:

۱. کاهش دید محیطی:

این یکی از علائم اولیه و شایع است که معمولاً به تدریج اتفاق می‌افتد. فرد ممکن است متوجه شود که دید جانبی او کاهش یافته یا اشیاء در کناره‌های میدان دید واضح نیستند.

۲. دیدن هاله‌ها اطراف نورها:

در شرایط نوری خاص، مانند شب یا در هنگام مشاهده چراغ‌های روشن، ممکن است هاله‌های رنگی یا نورانی دور نورها مشاهده کنید.

۳. درد چشم:

درد شدید یا احساس فشار در چشم‌ها می‌تواند از علائم آب سیاه باشد، به ویژه در مواردی که بیماری پیشرفت کرده است.

۴. قرمزی چشم:

گاهی اوقات چشم‌ها ممکن است قرمز شوند و احساس ناراحتی ایجاد کنند.

۵. تهوع و استفراغ:

در موارد حاد گلوکوم، ممکن است تهوع و استفراغ نیز همراه با درد شدید چشم تجربه شود.

۶. از دست دادن ناگهانی بینایی:

در صورت بروز بحران حاد گلوکوم، ممکن است از دست دادن بینایی ناگهانی و شدید اتفاق بیفتد.

چون گلوکوم معمولاً بدون درد و علائم در مراحل اولیه است، انجام معاینات منظم چشمی برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری از پیشرفت بیماری بسیار مهم است.

عوامل خطر

عوامل خطر آب سیاه چشم (گلوکوم) می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

۱. سن بالا:

خطر ابتلا به گلوکوم با افزایش سن افزایش می‌یابد، به ویژه بعد از ۶۰ سالگی.

۲. تاریخچه خانوادگی:

داشتن سابقه خانوادگی گلوکوم می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.

۳. فشار خون بالا:

فشار خون بالا می‌تواند به مشکلات عروقی و آسیب به عصب بینایی کمک کند.

۴. دیابت:

افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به گلوکوم هستند.

۵. نزدیک‌بینی شدید:

افرادی که نزدیک‌بینی (میوپیا) شدید دارند، بیشتر در معرض خطر گلوکوم قرار دارند.

۶. آسیب‌های چشمی:

آسیب‌های مستقیم به چشم، مانند ضربه یا جراحات، می‌تواند خطر ابتلا به گلوکوم را افزایش دهد.

۷. استفاده از داروهای کورتیکواستروئید:

استفاده طولانی‌مدت از داروهای کورتیکواستروئید، به ویژه به صورت قطره‌های چشمی، می‌تواند خطر گلوکوم را افزایش دهد.

۸. تاریخچه پزشکی شخصی:

داشتن بیماری‌های دیگری که می‌توانند به ناحیه عصب بینایی آسیب برسانند، مانند اختلالات گردش خون، نیز ممکن است ریسک را افزایش دهد.

۹. نژاد:

برخی گروه‌های نژادی، مانند آفریقایی-آمریکایی‌ها، به دلیل عوامل ژنتیکی و محیطی ممکن است بیشتر در معرض خطر باشند.

آگاهی از این عوامل خطر و انجام معاینات منظم چشمی می‌تواند به شناسایی زودهنگام و مدیریت بهتر بیماری کمک کند.

تشخیص

معمولاً از طریق معاینات و آزمایشات چشمی انجام می‌شود. مراحل و روش‌های تشخیصی عبارتند از:

۱. معاینه چشم توسط چشم پزشک:

– پرسش و بررسی تاریخچه پزشکی: پزشک ابتدا به پرسش از علائم، سابقه پزشکی و خانوادگی شما می‌پردازد.

۲. اندازه‌گیری فشار داخل چشم (Tonometry):

– روش آستن: با استفاده از دستگاه‌های خاص فشار داخل چشم اندازه‌گیری می‌شود. این آزمایش می‌تواند فشار غیرطبیعی را شناسایی کند.

۳. بررسی میدان دید (Perimetry):

– آزمون میدان دید: این آزمایش به شناسایی کاهش دید محیطی کمک می‌کند. در این تست، شما باید در حالی که به یک نقطه مرکزی نگاه می‌کنید، اشیاء یا نقاطی که در اطراف نقطه مرکزی ظاهر می‌شوند، را شناسایی کنید.

۴. بررسی عصب بینایی (Ophthalmoscopy):

– افتالموسکوپی: پزشک از ابزاری به نام افتالموسکوپ برای بررسی وضعیت عصب بینایی و دیسک اپتیک استفاده می‌کند. تغییرات در دیسک اپتیک می‌تواند نشانه‌ای از گلوکوم باشد.

۵. بررسی زاویه جلویی چشم (Gonioscopy):

– گونیوسکوپی: این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا زاویه بین قرنیه و عنبیه را بررسی کند. این اطلاعات می‌تواند در تشخیص نوع گلوکوم و تعیین روش درمان مؤثر مفید باشد.

۶. تصویربرداری از عصب بینایی (Optical Coherence Tomography – OCT):

– OCT: این تکنیک تصویربرداری غیرتهاجمی به پزشک کمک می‌کند تا لایه‌های مختلف عصب بینایی را بررسی کرده و تغییرات در ساختار آن را شناسایی کند.

این آزمایش‌ها و معاینات کمک می‌کنند تا پزشک بتواند تشخیص دقیق‌تری از گلوکوم ارائه دهد و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند. اگر شما یا کسی از نزدیکان‌تان علائمی از گلوکوم را تجربه می‌کند، یا دارای عوامل خطر برای این بیماری هستید، مهم است که به چشم پزشک مراجعه کنید و معاینات لازم را انجام دهید.

درمان

به هدف کاهش فشار داخل چشم و جلوگیری از آسیب به عصب بینایی طراحی شده است. روش‌های درمانی شامل داروها، درمان‌های لیزری و جراحی هستند:

۱. داروها

• قطره‌های چشمی: معمولاً اولین خط درمان هستند و به کاهش فشار داخل چشم کمک می‌کنند. انواع مختلفی از قطره‌های چشمی وجود دارد که شامل:
• آگونیست‌های آلفا: مانند اپی نفرین.
•  بتا بلوکرها: مانند تیمولول.
•  آنسیداز کربنیک: مانند استازولامید.
•  پروستاگاندین‌ها: مانند لاتیانوپروست.
•  داروهای خوراکی: در مواردی که درمان با قطره‌های چشمی کافی نباشد، داروهای خوراکی مانند استازولامید ممکن است تجویز شوند.

۲. درمان‌های لیزری

• لیزر یگ: برای باز کردن مسیر خروج مایع از چشم و کاهش فشار داخل چشم استفاده می‌شود.
•  لیزر ترابکولکتومی: این روش شامل استفاده از لیزر برای بهبود جریان مایع از چشم است.

۳. جراحی

• عمل ترابکولکتومی: ایجاد یک مسیر جدید برای تخلیه مایع چشم به خارج از چشم، که می‌تواند به کاهش فشار داخل چشم کمک کند.
• جراحی میکروایمپلان: قرار دادن یک دستگاه کوچک در چشم برای بهبود جریان مایع و کاهش فشار.

۴. درمان‌های دیگر

•  سوزاندن مایع: در برخی موارد، تکنیک‌هایی مانند استفاده از سوزاندن به کاهش تولید مایع در چشم کمک می‌کند.

پیگیری و مراقبت

•  معاینات منظم: پیگیری و معاینات منظم چشم برای نظارت بر فشار داخل چشم و ارزیابی پیشرفت درمان ضروری است.
•  پایبندی به درمان: مصرف منظم داروها و پیروی از توصیه‌های پزشک برای کنترل بیماری و جلوگیری از آسیب بیشتر به عصب بینایی مهم است.

درمان آب سیاه چشم باید بر اساس نوع گلوکوم و وضعیت خاص هر فرد انتخاب شود، بنابراین همکاری نزدیک با چشم پزشک و پایبندی به برنامه درمانی توصیه‌شده ضروری است.

سلامت باشید.

خواندن این مطلب شاید برای شما مفید باشد.