آکنه چیست؟

آکنه یک بیماری پوستی شایع است که وقتی فولیکول‌های مو در پوست با چربی و سلول‌های مرده مسدود می‌شوند، ایجاد می‌شود. این بیماری معمولاً به صورت جوش، نقاط سیاه، نقاط سفید، و گاهاً کیست یا ندول بر روی پوست صورت، گردن، پشت، شانه‌ها و سینه ظاهر می‌شود.

علل آکنه:

۱. تولید بیش از حد چربی (سبوم):

– غدد چربی در پوست بیش از حد چربی تولید می‌کنند که باعث مسدود شدن فولیکول‌های مو می‌شود. این تولید بیش از حد چربی معمولاً توسط هورمون‌ها تحریک می‌شود.

۲. مسدود شدن فولیکول‌های مو:

– سلول‌های مرده پوست و چربی می‌توانند فولیکول‌های مو را مسدود کنند، که این مسئله محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌آورد.

۳. باکتری:

– نوعی باکتری به نام *Propionibacterium acnes* در فولیکول‌های مسدود شده رشد کرده و باعث التهاب و عفونت می‌شود.

۴. هورمون‌ها:

– تغییرات هورمونی در نوجوانان (بلوغ)، زنان باردار، و در دوره قاعدگی می‌تواند باعث افزایش تولید چربی شود. هورمون‌های آندروژن به ویژه در این فرآیند نقش دارند.

۵. عوامل ژنتیکی:

– آکنه می‌تواند در خانواده‌ها به ارث برده شود. اگر والدین یا نزدیکان درجه یک شما سابقه آکنه داشته باشند، احتمال بروز آکنه در شما نیز افزایش می‌یابد.

۶. استرس:

– استرس می‌تواند منجر به ترشح هورمون‌هایی شود که باعث افزایش تولید چربی می‌شوند.

۷. محصولات آرایشی و بهداشتی:

– استفاده از محصولات آرایشی یا بهداشتی که حاوی روغن‌های سنگین یا مواد کومدون‌زا هستند، می‌تواند منجر به مسدود شدن منافذ و بروز آکنه شود.

۸. رژیم غذایی:

– برخی مطالعات نشان می‌دهند که مصرف زیاد مواد غذایی با شاخص گلیسمی بالا (مثل شکر و کربوهیدرات‌های تصفیه شده) و محصولات لبنی می‌تواند با افزایش تولید چربی و التهاب مرتبط باشد.

۹. داروها:

– برخی داروها، از جمله استروئیدها، لیتیوم، و برخی داروهای ضد صرع، می‌توانند باعث بروز آکنه شوند.

۱۰. اصطکاک یا فشار:

– فشار یا اصطکاک مداوم بر روی پوست، مانند استفاده از کلاه، ماسک، یا بندهای محکم، می‌تواند باعث تحریک پوست و ایجاد آکنه شود.

هر فرد ممکن است یک یا چند مورد از این عوامل را داشته باشد و شدت آکنه ممکن است بسته به ترکیب این عوامل متفاوت باشد.

علائم آکنه:

آکنه می‌تواند در انواع و شدت‌های مختلفی ظاهر شود. در زیر به برخی از علائم شایع آن اشاره شده است:

۱. جوش‌های سرسفید (کومدون‌های بسته):

– این جوش‌ها زمانی به وجود می‌آیند که فولیکول‌های مو با چربی و سلول‌های مرده پوست بسته می‌شوند. سطح آن‌ها بسته است و به صورت برجستگی‌های کوچک و سفید رنگ دیده می‌شوند.

۲. جوش‌های سرسیاه (کومدون‌های باز):

– این جوش‌ها نیز به دلیل مسدود شدن فولیکول‌های مو ایجاد می‌شوند، اما سطح آن‌ها باز است. رنگ تیره این جوش‌ها ناشی از اکسیداسیون ملانین در معرض هوا است، نه آلودگی.

۳. پاپول‌ها:
– برجستگی‌های کوچک، قرمز و ملتهب که دردناک و حساس به لمس هستند. این نوع آکنه معمولاً نشان‌دهنده عفونت و التهاب در فولیکول‌های مو است.

۴. پوسچول‌ها:

– جوش‌های قرمز با مرکز سفید یا زرد که معمولاً حاوی چرک هستند. این نوع آکنه نیز به دلیل عفونت فولیکول‌های مو ایجاد می‌شود.

۵. ندول‌ها:

– برجستگی‌های بزرگ، سفت و دردناک که در عمق پوست قرار دارند. ندول‌ها ناشی از عفونت عمیق‌تر و التهاب شدیدتر هستند و می‌توانند باعث ایجاد زخم شوند.

۶. کیست‌ها:

– توده‌های بزرگ و پر از چرک که در عمق پوست قرار دارند و معمولاً بسیار دردناک هستند. کیست‌ها می‌توانند باعث ایجاد زخم‌های دائمی شوند و درمان آن‌ها معمولاً سخت‌تر است.

شدت و نوع آکنه می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد و ممکن است نیاز به درمان‌های متفاوتی داشته باشد. در صورت بروز آکنه شدید یا مقاوم به درمان‌های خانگی، مشاوره با متخصص پوست توصیه می‌شود.

درمان آکنه:

 به شدت و نوع آن بستگی دارد و می‌تواند شامل درمان‌های موضعی، خوراکی و تکنیک‌های دیگر باشد. در زیر به برخی از روش‌های معمول درمان آکنه اشاره شده است:

درمان‌های موضعی

• بنزوئیل پراکسید:

– موثر در کاهش باکتری‌ها و جلوگیری از مسدود شدن منافذ پوست. معمولاً به صورت کرم، ژل یا محلول موجود است.

• رتینوئیدها:

– شامل ترتینوئین، آداپالن و تازاروتین که به جلوگیری از مسدود شدن منافذ پوست کمک می‌کنند. معمولاً به صورت کرم یا ژل استفاده می‌شوند.

• آنتی‌بیوتیک‌های موضعی:

– مانند کلیندامایسین و اریترومایسین که به کاهش باکتری‌ها و التهاب کمک می‌کنند.

• اسید سالیسیلیک:

– به لایه‌برداری پوست و باز کردن منافذ مسدود شده کمک می‌کند.

• آزلائیک اسید:

– خواص ضد باکتری و ضد التهابی دارد و می‌تواند به بهبود آکنه و کاهش لکه‌های پوستی کمک کند.

درمان‌های خوراکی

• آنتی‌بیوتیک‌ها:

– مانند تتراسایکلین، داکسی‌سایکلین و مینوسایکلین که به کاهش باکتری‌ها و التهاب کمک می‌کنند. معمولاً برای دوره‌های کوتاه مدت استفاده می‌شوند.

• ایزوترتینوئین:

– یک داروی قوی مشتق از ویتامین A که برای آکنه‌های شدید و مقاوم به درمان‌های دیگر استفاده می‌شود. به دلیل عوارض جانبی بالقوه، استفاده از آن نیاز به نظارت دقیق پزشکی دارد.

• داروهای ضد آندروژن:

– مانند اسپیرونولاکتون که به کاهش تولید چربی و درمان آکنه‌های هورمونی کمک می‌کنند. معمولاً برای زنان تجویز می‌شوند.

• قرص‌های ضد بارداری:

– برخی از انواع قرص‌های ضد بارداری می‌توانند به تنظیم هورمون‌ها و کاهش آکنه در زنان کمک کنند.

درمان‌های دیگر

• لیزر درمانی و نور درمانی:

– این روش‌ها با استفاده از نورهای خاص به کاهش باکتری‌ها و التهاب کمک می‌کنند.

• میکرودرم ابریژن و لایه‌برداری شیمیایی:

– به حذف لایه‌های بالایی پوست و کاهش جوش‌ها و زخم‌های آکنه کمک می‌کنند.

• تزریق کورتیکواستروئیدها:

– برای کاهش التهاب و تسریع بهبود ندول‌ها و کیست‌های بزرگ و دردناک استفاده می‌شود.

همیشه قبل از شروع هر نوع درمانی با یک متخصص پوست مشورت کنید تا بهترین و ایمن‌ترین روش برای شرایط خاص خود را پیدا کنید.

پیشگیری:

 به مجموعه‌ای از مراقبت‌ها و تغییرات در شیوه زندگی نیاز دارد. در زیر به برخی از راهکارهای موثر برای پیشگیری از آکنه اشاره شده است:

۱. شستشوی منظم پوست:

– صورت خود را حداقل دو بار در روز (صبح و شب) با یک شوینده ملایم و آب گرم بشویید. از شوینده‌هایی که حاوی الکل یا مواد تحریک‌کننده هستند، پرهیز کنید.

۲. اجتناب از لمس صورت:

– سعی کنید کمتر صورت خود را لمس کنید، زیرا باکتری‌ها و آلودگی‌های دست می‌توانند به پوست منتقل شده و باعث بروز آکنه شوند.

۳. استفاده از محصولات غیر کومدون‌زا:

– از محصولات آرایشی، مرطوب‌کننده و ضد آفتاب‌هایی استفاده کنید که برچسب “غیر کومدون‌زا” دارند، زیرا این محصولات منافذ پوست را مسدود نمی‌کنند.

۴. اجتناب از فشردن و ترکاندن جوش‌ها:

– فشردن و ترکاندن جوش‌ها می‌تواند باعث التهاب بیشتر و ایجاد زخم شود.

۵. تغذیه سالم:

– مصرف غذاهای دارای شاخص گلیسمی پایین، میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین‌های سالم می‌تواند به کاهش آکنه کمک کند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که محصولات لبنی و شکر ممکن است با آکنه مرتبط باشند.

۶. مدیریت استرس:

– استرس می‌تواند تولید هورمون‌هایی را تحریک کند که باعث افزایش چربی پوست و بروز آکنه می‌شوند. تمرین تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی می‌تواند مفید باشد.

۷. تعویض منظم روبالشی و حوله:

– روبالشی و حوله‌های خود را به طور منظم بشویید تا از تجمع باکتری‌ها و آلودگی‌ها جلوگیری کنید.

۸. استفاده از محصولات مو با احتیاط:

– از استفاده از محصولات مو که حاوی روغن‌ها و مواد سنگین هستند، پرهیز کنید. این محصولات می‌توانند به پوست صورت منتقل شده و منافذ را مسدود کنند.

۹. حفظ رطوبت پوست:

– از مرطوب‌کننده‌های مناسب برای نوع پوست خود استفاده کنید تا پوستتان خشک و تحریک نشود. حتی پوست‌های چرب نیز نیاز به مرطوب‌کننده دارند.

۱۰. تمیز کردن ابزارهای آرایشی:

– ابزارهای آرایشی خود را به طور منظم بشویید تا از انتقال باکتری‌ها به پوست جلوگیری کنید.

پیشگیری از آکنه نیازمند صبر و مراقبت مداوم است. اگر با وجود رعایت این نکات هنوز هم آکنه دارید، مشاوره با یک متخصص پوست می‌تواند به شما در پیدا کردن راه‌حل‌های مناسب کمک کند.

سلامت باشید.

خواندن این مطلب شاید برای شما مفید باشد.