خواب و مراحل آن

خواب یک فرآیند پیچیده است که در طول شب تکرار می‌شود و به طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: خواب REM (حرکت چشمهای سریع) و خواب غیر REM. زمانی که شما به خواب می‌روید، از مراحل ۱ تا ۴ به تدریج به مراحل REM می‌رسیدید و سپس این دوره به تکرار خود ادامه می‌دهد.

مراحل خواب:

خواب به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:

خواب REM (Rapid Eye Movement) و خواب Non-REM. هر دو نوع خواب دارای مراحل مختلفی هستند که به ترتیب زیر توضیح داده می‌شوند:

• مراحل Non-REM:

۱. مرحله ۱ (خواب سبک):

این مرحله به عنوان مرحله ورود به خواب شناخته می‌شود. زمانی که از حالت بیداری به خواب می‌روید، وارد مرحله ۱ می‌شوید.
– مدت زمان: این مرحله معمولاً حدود ۱-۵ دقیقه طول می‌کشد.
– ویژگی‌ها:
– افتتاحیه خواب
– کاهش حرکات چشمان
– می‌توانید به سختی از خود بخاطر بیاورید که خواب دارید
– حالتی که در آن به راحتی از خواب برخیزید

– در این مرحله، افراد به خواب فرو می‌روند.
– دوره انتقالی بین بیداری و خواب؛ در اینجا آسان بیدار می‌شوند.
– دستگاه گوارش و تنفس کاهش فعالیت دارد.
– مدت زمان این مرحله کمتر از چند دقیقه است.

۲. مرحله ۲ (خواب خفیف):

این مرحله به عنوان ادامه‌ای از مرحله ۱ است و در آن شما وارد خواب سبک‌تری می‌شوید.
– مدت زمان: حدود ۱۰-۲۵ دقیقه طول می‌کشد.
– ویژگی‌ها:
– حرکات چشمان کمتر
– کاهش فعالیت عصبی
– موقعیتی ثابت و ارام
– حالتی که ممکن است در آن خواب های معمولی یا فانتزی ایجاد شود
– اگر بیدار شوید، احتمالاً حس خواب سبک دارید

این دو مرحله اولیه از خواب غیر REM به عنوان خواب سبک شناخته می‌شوند و عمدتاً در ابتدای دوره‌های خواب اتفاق می‌افتند. خواب سبک نقش مهمی در اعمال ترتیم و مراحل بعدی چرخه خواب دارد.

– غیر از دوره‌های مختص به خواب REM، این مرحله اکثر زمان خواب را شامل می‌شود.
– فعالیت مغزی کاهش می‌یابد و آسان بیدار شدن سخت‌تر می‌شود.
– مدت زمان این مرحله در طول یک دوره خواب حدود ۲۰ دقیقه است.

۳. مرحله ۳ (خواب عمیق):

به عنوان مرحله اول خواب عمیق شناخته می‌شود. این مرحله اغلب به عنوان N3 یا NREM 3 نیز نامیده می‌شود.
– مدت زمان: حدود ۲۰-۴۰ دقیقه طول می‌کشد.
– ویژگی‌ها:
– حرکات چشمان نسبتاً کم
– کاهش تمامی حس‌ها و واکنش به محیط
– آرامش عمیق عضلات
– ترمیم بدنی شامل تعمیر بافت‌ها و رشد استخوان‌ها
– اگر در این مرحله بیدار شوید، ممکن است حس گیجی یا خفگی داشته باشید

مرحله N4:

این مرحله به عنوان مرحله دوم خواب عمیق شناخته می‌شود و نیز با نام N4 یا NREM 4 نیز شناخته می‌شود.
– مدت زمان: حدود ۱۵-۳۰ دقیقه طول می‌کشد.
– ویژگی‌ها:
– کمترین حرکات چشمان
– کاهش فعالیت عصبی
– بیشترین آرامش عضلات
– فعالیت مغزی به حداقل می‌رسد
– مرحله‌ای که در آن ترمیم و بازسازی بدن به حداکثر می‌رسد
– اگر در این مرحله بیدار شوید، ممکن است گیجی و یا خفگی حس کنید

در این دوره‌های خواب، تعمیر و بازسازی بدن انجام می‌شود. این دو مرحله عمدتاً در اوایل شب اتفاق می‌افتند و با گذشت زمان مدت آنها کاهش می‌یابد. این مرحله به عنوان خواب عمیق یا دلتا خواب نیز شناخته می‌شود، فعالیت مغز به حداکثر می‌رسد.
– برخی از توابع ضروری مانند ترمیم بافت و تقویت سیستم ایمنی در این مرحله اتفاق می‌افتد، افراد در این مرحله به سختی از خواب بیدار می‌شوند و مدت زمان این مرحله کمتر از ۳۰ دقیقه است.

• مرحله REM:

۴. مرحله ۴ (خواب REM):

اغلب به عنوان حالت خواب فعال نیز نامیده می‌شود. در این مرحله، حرکت چشمان به سرعت افزایش می‌یابد و بسیاری از رویاها و خواب‌های زنده در این دوره رخ می‌دهند.
– مدت زمان: حدود ۱۰-۲۰ دقیقه از تمام زمان خواب ۹۰-۱۱۰ دقیقه‌ای چرخه می‌شود.
– ویژگی‌ها:
– حرکت چشمان به سرعت صورت میگیرد.
– فعالیت مغز به حالت بیداری نزدیک است، فعالیت عصبی افزایش و به حالت بیداری شباهت دارد .

– بیشترین تعداد رویاها و خواب‌های زنده در این مرحله رخ می‌دهد.
– عضلات به طور گسترده‌تری غیرفعال می‌شوند، به جز عضلات تنفسی و عضلات چشم، افراد ممکن است به سختی حرکت کنند.

– فعالیت مغزی افزایش داده شده.
– اگر در این مرحله بیدار شوید، ممکن است احساس انحراف از واقعیت داشته باشید و یا حتی خاطرات خود را فراموش کرده باشید.

– این مرحله به عنوان یکی از مهمترین بخش‌های خواب برای فرآیند یادگیری و حافظه شناخته می‌شود.

مرحله خواب REM اغلب در انتهای هر دوره چرخه خواب اتفاق می‌افتد. این مرحله برای فعالیت‌های شناختی، ایجاد حافظه کوتاه‌مدت، و احساس انرژی هنگام بیدار شدن بسیار مهم است. این مراحل به تناوب تکرار می‌شوند و در طول یک دوره خواب، افراد چندین بار از مراحل Non-REM به REM و بالعکس عبور می‌کنند. هر دوره خواب در حدود ۹۰ تا ۱۱۰ دقیقه طول می‌کشد و در طول یک شب، افراد چندین دوره خواب را تجربه می‌کنند.

سلامت باشید.