زخم قرنیه چیست؟

زخم قرنیه به حالتی اطلاق می‌شود که در آن قرنیه، که بخش شفاف و جلو چشم است، دچار آسیب یا التهاب می‌شود. این زخم می‌تواند به علت عفونت‌های باکتریایی، ویروسی، قارچی یا انگلی، و همچنین آسیب‌های فیزیکی، مانند خراش‌ها یا ضربه‌ها، ایجاد شود.

انواع زخم قرنیه

زخم قرنیه می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و انواع مختلفی دارد. در اینجا برخی از انواع زخم قرنیه بر اساس عامل ایجادکننده آن آورده شده است:

۱. زخم قرنیه باکتریایی

این نوع زخم به علت عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود و معمولاً به سرعت پیشرفت می‌کند. باکتری‌هایی مانند *Staphylococcus aureus*، *Pseudomonas aeruginosa* و *Streptococcus pneumoniae* از جمله عوامل شایع هستند. علائم شامل درد شدید، قرمزی و ترشح چرکی است.

۲. زخم قرنیه ویروسی

این نوع زخم معمولاً توسط ویروس‌های هرپس سیمپلکس (HSV) یا هرپس زوستر ایجاد می‌شود. علائم شامل قرمزی، درد، حساسیت به نور و کاهش دید است. این نوع زخم‌ها ممکن است عود کننده باشند.

۳. زخم قرنیه قارچی

قارچ‌هایی مانند *Fusarium* و *Aspergillus* می‌توانند باعث زخم قرنیه شوند، به ویژه در مناطق گرم و مرطوب. این نوع زخم‌ها معمولاً پس از آسیب به قرنیه یا استفاده نادرست از لنزهای تماسی ایجاد می‌شوند. علائم شامل درد، قرمزی، ترشح و کاهش دید است.

۴. زخم قرنیه انگلی

انگل‌هایی مانند آکانتامبا (Acanthamoeba) می‌توانند در استفاده‌کنندگان از لنزهای تماسی باعث زخم قرنیه شوند. این نوع زخم‌ها معمولاً به درمان مقاوم هستند و ممکن است باعث درد شدید و کاهش دید شوند.

۵. زخم قرنیه تروماتیک

این نوع زخم به علت آسیب فیزیکی به قرنیه ایجاد می‌شود، مانند خراش، بریدگی یا ضربه به چشم. علائم شامل درد، قرمزی و کاهش دید است.

۶. زخم قرنیه نوروتروفیک

این نوع زخم به علت کاهش حس قرنیه ایجاد می‌شود و معمولاً در افراد مبتلا به بیماری‌های عصبی یا دیابت مشاهده می‌شود. علائم شامل زخم‌های بدون درد و طولانی مدت است.

۷. زخم قرنیه ایمونولوژیک

این نوع زخم به علت واکنش‌های ایمنی بدن ایجاد می‌شود، مانند بیماری‌های خودایمنی یا واکنش‌های آلرژیک. علائم شامل قرمزی، درد و کاهش دید است.

۸. زخم قرنیه ناشی از خشکی چشم

خشکی شدید چشم‌ها می‌تواند باعث آسیب به سطح قرنیه و زخم شود. این نوع زخم‌ها معمولاً با علائم خشکی چشم، قرمزی و درد همراه هستند.

هر نوع زخم قرنیه نیاز به تشخیص و درمان مناسب توسط پزشک دارد. مراقبت‌های بهداشتی و رعایت نکات پیشگیری می‌تواند به جلوگیری از این مشکلات کمک کند.

علائم زخم قرنیه

۱. درد شدید چشم: این درد معمولاً به صورت ناگهانی شروع می‌شود و می‌تواند بسیار شدید باشد.
۲. قرمزی چشم: التهاب و قرمزی چشم یکی از علائم شایع زخم قرنیه است.
۳. حساسیت به نور (فتوفوبیا): افراد ممکن است از نور شدید ناراحت شوند و حتی در نور کم نیز احساس ناراحتی کنند.
۴. احساس وجود جسم خارجی در چشم: افراد ممکن است احساس کنند که چیزی در چشمشان وجود دارد که نمی‌توانند آن را خارج کنند.
۵. ترشح چرکی یا آبکی از چشم: عفونت‌های قرنیه می‌توانند باعث ترشح مواد چرکی یا آبکی از چشم شوند.
۶. کاهش دید: زخم قرنیه می‌تواند باعث تار شدن یا کاهش دید شود.
۷. تورم پلک‌ها: در برخی موارد، زخم قرنیه می‌تواند باعث تورم و التهاب پلک‌ها شود.
۸. تغییر رنگ قرنیه: در موارد شدید، ممکن است قرنیه تغییر رنگ دهد و سفید یا خاکستری شود.

اگر شما یا کسی که می‌شناسید هر یک از این علائم را تجربه کردید، بسیار مهم است که سریعاً به چشم‌پزشک مراجعه کنید تا از تشدید مشکلات و عوارض جلوگیری شود.

علل زخم قرنیه

۱. عفونت‌ها:

– باکتریایی: برخی باکتری‌ها مانند *Staphylococcus aureus* و *Pseudomonas aeruginosa* می‌توانند باعث زخم قرنیه شوند.
– ویروسی: ویروس‌های هرپس سیمپلکس و زوستر از جمله عوامل ویروسی هستند که می‌توانند باعث زخم قرنیه شوند.
– قارچی: عفونت‌های قارچی مانند *Fusarium* و *Aspergillus* ممکن است پس از آسیب به قرنیه ایجاد شوند.
– انگلی: آکانتامبا (Acanthamoeba) یکی از انگل‌هایی است که می‌تواند در استفاده‌کنندگان از لنزهای تماسی باعث زخم قرنیه شود.

۲. آسیب‌های فیزیکی:

– خراش‌ها: هرگونه خراش یا بریدگی در سطح قرنیه می‌تواند باعث زخم شود.
– ضربه‌ها: ضربه‌های مستقیم به چشم می‌توانند باعث زخم و التهاب قرنیه شوند.
– ورود جسم خارجی: ورود گرد و غبار، ذرات فلزی یا شیمیایی به چشم می‌تواند منجر به زخم قرنیه شود.

۳. استفاده نادرست از لنزهای تماسی:

– عدم رعایت بهداشت: استفاده از لنزهای تماسی بدون رعایت بهداشت مناسب می‌تواند منجر به عفونت و زخم قرنیه شود.
– استفاده طولانی‌مدت: استفاده طولانی‌مدت از لنزهای تماسی بدون برداشتن آن‌ها می‌تواند خطر زخم قرنیه را افزایش دهد.

۴. بیماری‌های چشمی:

– خشکی چشم: خشکی چشم می‌تواند باعث آسیب به سطح قرنیه و زخم شود.
– بلفاریت: التهاب پلک‌ها (بلفاریت) می‌تواند منجر به زخم قرنیه شود.
– کراتیت: التهاب قرنیه که به علت عفونت یا عوامل دیگر ایجاد می‌شود، می‌تواند باعث زخم شود.

۵. اختلالات سیستم ایمنی:

– بیماری‌های خودایمنی: بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس می‌توانند باعث التهاب و زخم قرنیه شوند.

شناخت این علل و رعایت نکات بهداشتی و مراقبتی می‌تواند به پیشگیری از زخم قرنیه کمک کند.

درمان زخم قرنیه

درمان دارویی

۱. آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر زخم قرنیه به علت عفونت باکتریایی باشد، آنتی‌بیوتیک‌های موضعی (قطره‌های چشمی) یا خوراکی تجویز می‌شوند.
۲. ضد ویروس‌ها: در صورت وجود عفونت ویروسی مانند هرپس سیمپلکس، از داروهای ضد ویروس موضعی یا خوراکی استفاده می‌شود.
۳. ضد قارچ‌ها: در صورت وجود عفونت قارچی، ضد قارچ‌های موضعی یا خوراکی تجویز می‌شوند.
۴. ضد انگل‌ها: در صورت وجود عفونت انگلی مانند آکانتامبا، از داروهای ضد انگل استفاده می‌شود.
۵. ضد التهاب‌ها: برای کاهش التهاب و درد، ممکن است از قطره‌های ضد التهاب (استروئیدی یا غیر استروئیدی) استفاده شود.

درمان‌های حمایتی

۱. استفاده از پانسمان یا لنزهای تماسی درمانی: این کار می‌تواند به بهبود زخم و کاهش درد کمک کند.
۲. محافظت از چشم: استفاده از عینک‌های محافظ برای جلوگیری از آسیب بیشتر به چشم.

درمان جراحی

۱. کراتوپلاستی: در موارد شدید و زمانی که زخم به درمان‌های دارویی پاسخ نمی‌دهد، ممکن است نیاز به جراحی پیوند قرنیه (کراتوپلاستی) باشد.
۲. تخلیه چرک: در برخی موارد، اگر زخم قرنیه باعث تجمع چرک شده باشد، نیاز به تخلیه چرک از طریق جراحی ممکن است باشد.

نکات مراقبتی

۱. رعایت بهداشت: شستن دست‌ها و استفاده از لنزهای تماسی بهداشتی.
۲. پیگیری منظم: مراجعه منظم به چشم‌پزشک برای بررسی و پیگیری وضعیت زخم.
۳. اجتناب از عوامل تحریک‌کننده: پرهیز از مصرف سیگار، گرد و غبار و مواد شیمیایی که ممکن است زخم را تحریک کنند.

درمان‌های تکمیلی

۱. استفاده از مرطوب‌کننده‌های چشمی: برای کمک به کاهش خشکی و بهبود زخم.
۲. مصرف مکمل‌های غذایی: مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی که به سلامت چشم‌ها کمک می‌کنند.

پیشگیری

 مستلزم رعایت نکات بهداشتی و محافظت از چشم‌ها در برابر آسیب‌ها و عوامل خطرزا است. در اینجا چند نکته مهم برای پیشگیری از زخم قرنیه آورده شده است:

• رعایت بهداشت لنزهای تماسی

۱. شستشوی دست‌ها: قبل از تماس با لنزها حتماً دست‌ها را با آب و صابون بشویید.
۲. تمیز کردن لنزها: لنزهای تماسی را به طور منظم با محلول‌های مخصوص تمیز کنید.
۳. استفاده محدود: از لنزهای تماسی به مدت طولانی و شبانه استفاده نکنید، مگر اینکه به طور خاص توسط پزشک توصیه شده باشد.
۴. نگهداری مناسب: لنزها را در جعبه‌های تمیز و با محلول ضدعفونی‌کننده مناسب نگهداری کنید.

• محافظت از چشم‌ها

۱. استفاده از عینک‌های محافظ: در مواقعی که ممکن است چشم‌ها در معرض گرد و غبار، مواد شیمیایی یا ذرات خارجی قرار گیرند، از عینک‌های محافظ استفاده کنید.
۲. محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش: استفاده از عینک‌های آفتابی با محافظت UV می‌تواند به جلوگیری از آسیب‌های ناشی از اشعه‌های مضر کمک کند.

• مراقبت از چشم‌ها

۱. رعایت بهداشت شخصی: از مالیدن چشم‌ها با دست‌های آلوده خودداری کنید.
۲. مراجعه منظم به چشم‌پزشک: برای بررسی سلامت چشم‌ها و تشخیص زودهنگام هر گونه مشکل.
۳. درمان سریع عفونت‌ها: در صورت بروز هر گونه عفونت چشمی، سریعاً به پزشک مراجعه کرده و درمان مناسب را آغاز کنید.

• اجتناب از عوامل خطرزا

۱. اجتناب از استفاده از لنزهای تماسی در محیط‌های آلوده: در محیط‌های پر از گرد و غبار یا آب‌های غیر بهداشتی (مانند استخرهای عمومی) از لنزهای تماسی استفاده نکنید.
۲. ترک عادت‌های ناسالم: سیگار کشیدن را ترک کنید، زیرا می‌تواند به خشک شدن چشم‌ها و افزایش خطر عفونت‌ها کمک کند.

• تقویت سیستم ایمنی

۱. تغذیه مناسب: مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین A، ویتامین C، ویتامین E و روی.
۲. استفاده از مکمل‌ها: در صورت نیاز و با مشورت پزشک، از مکمل‌های غذایی برای تقویت سیستم ایمنی استفاده کنید.

• مراقبت‌های عمومی

۱. استفاده از قطره‌های مرطوب‌کننده: برای جلوگیری از خشکی چشم‌ها از قطره‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید.
۲. اجتناب از تماس با افراد مبتلا به عفونت‌های چشمی: تماس نزدیک با افرادی که دچار عفونت‌های چشمی هستند را محدود کنید.

رعایت این نکات می‌تواند به طور قابل توجهی خطر زخم قرنیه را کاهش داده و به حفظ سلامت چشم‌ها کمک کند.

سلامت باشید.

شاید خواندن این مطلب برای شما مفید باشد.