سل حیوانی
سل حیوانی (بروسلوز) یک بیماری عفونی است که به وسیله باکتریهای مختلف از جنس بروسلا ایجاد میشود. این بیماری میتواند در انسان و حیوانات به وقوع بپیوندد. در حیوانات، این بیماری عمدتاً در گاوها، خوکها، بزها و گوسفندان مشاهده میشود، اما میتواند سایر حیوانات مانند سگها و گربهها را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
علائم سل در حیوانات:
۱. تب متناوب:
حیوان ممکن است دورههای متناوب تب را تجربه کند.
۲. ضعف و کاهش وزن:
به طور معمول ضعف و کاهش وزن قابل توجه در حیوانات آلوده .
۳. سقط جنین در دامهای باردار:
یکی از علائم شایع بروسلوز، سقط جنین در دامهای باردار است.
۴. کاهش تولید شیر:
در گاوها، کاهش تولید شیر یکی از نشانههای مهم است.
۵. تورم مفاصل و لنگی:
التهاب مفاصل و لنگش به ویژه در موارد مزمن بیماری مشاهده میشود.
۶. تراوشات و ترشحات غیرطبیعی از اندام تناسلی:
تراوشات غیرطبیعی از واژن یا سایر اندام تناسلی ممکن است دیده شود.
۷. عفونت دستگاه تولید مثل:
عفونت و التهاب در دستگاه تولید مثل میتواند رخ دهد.
۸. کاهش اشتها و افسردگی:
حیوان ممکن است کاهش اشتها و افسردگی نشان دهد.
۹. تورم غدد لنفاوی:
در برخی موارد، غدد لنفاوی متورم میشوند.
در صورت مشاهده این علائم، ضروری است که حیوان به سرعت توسط دامپزشک بررسی و درمان شود تا از گسترش بیماری جلوگیری شود.
انتقال به انسان:
۱. مصرف محصولات حیوانی آلوده:
– شیر خام و محصولات لبنی غیرپاستوریزه: شیر خام، پنیر، ماست و سایر محصولات لبنی غیرپاستوریزه میتوانند حاوی باکتریهای بروسلا باشند.
– گوشت نیمپز یا خام: مصرف گوشت نیمپز یا خام از حیوانات آلوده میتواند باعث انتقال بیماری شود.
۲. تماس مستقیم با حیوانات آلوده یا مواد آلوده:
– تماس با بافتها و ترشحات حیوانات آلوده: تماس با خون، ادرار، مدفوع، جفت، جنین سقط شده، و ترشحات زایمان حیوانات آلوده میتواند منجر به انتقال بیماری شود.
– کارکنان دامداریها و کشتارگاهها: افرادی که در دامداریها، کشتارگاهها، یا مراکز نگهداری حیوانات کار میکنند، در معرض خطر بیشتری هستند.
۳. استنشاق ذرات آلوده:
– استنشاق ذرات معلق در هوا: در محیطهایی که حیوانات آلوده وجود دارند، استنشاق ذرات معلق در هوا میتواند منجر به انتقال بیماری شود. این حالت بیشتر در کشتارگاهها و آزمایشگاهها دیده میشود.
۴. انتقال از طریق بریدگیها و زخمها:
– تماس با زخمهای باز: تماس با زخمهای باز با بافتها یا مایعات آلوده حیوانات میتواند منجر به انتقال بروسلوز شود.
پیشگیری و کنترل:
پیشگیری از بروسلوز به روشهای مختلفی قابل انجام است که شامل اقدامات بهداشتی، مدیریتی و واکسیناسیون میشود. در ادامه به مهمترین راهکارهای پیشگیری از بروسلوز پرداخته شده است:
۱. پاستوریزاسیون محصولات لبنی:
– مصرف محصولات لبنی پاستوریزه: اطمینان از مصرف شیر و سایر محصولات لبنی پاستوریزه برای جلوگیری از انتقال باکتریهای بروسلا.
– خودداری از مصرف محصولات لبنی خام و غیرپاستوریزه: اجتناب از مصرف شیر، پنیر و ماست خام که میتواند حامل باکتریهای بروسلا باشد.
۲. پخت کامل گوشت:
– پخت کامل گوشت: اطمینان از پخت کامل گوشت حیوانات، به ویژه حیواناتی که مشکوک به آلودگی هستند.
– اجتناب از مصرف گوشت نیمپز یا خام: خودداری از مصرف گوشت نیمپز یا خام که میتواند باعث انتقال بیماری شود.
۳. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی:
– استفاده از دستکش و لباسهای محافظ: در هنگام کار با حیوانات یا محصولات حیوانی، استفاده از دستکش و لباسهای محافظ برای جلوگیری از تماس مستقیم با باکتریها.
– استفاده از ماسک: پوشیدن ماسک در محیطهایی که احتمال وجود ذرات معلق آلوده در هوا وجود دارد، مانند کشتارگاهها و دامداریها.
۴. رعایت بهداشت در دامداریها و کشتارگاهها:
– ضدعفونی کردن محیط: انجام ضدعفونی منظم محیطهای دامداری و کشتارگاهها برای کاهش خطر انتقال بیماری.
– مدیریت صحیح زبالههای حیوانی: دفع بهداشتی زبالههای حیوانی و آلوده.
۵. واکسیناسیون حیوانات:
– واکسیناسیون منظم: واکسیناسیون دامها بر اساس برنامههای واکسیناسیون ملی برای جلوگیری از شیوع بروسلوز.
– غربالگری و حذف حیوانات آلوده: انجام آزمایشهای دورهای و حذف حیوانات آلوده از گله برای کاهش خطر بیماری.
۶. آموزش و آگاهی:
– آموزش کارکنان: آموزش کارکنان دامداریها، کشتارگاهها و سایر محیطهای در معرض خطر در مورد نحوه پیشگیری و کنترل بیماری.
– افزایش آگاهی عمومی: افزایش آگاهی عمومی درباره خطرات مصرف محصولات لبنی خام و نیمپز.
۷. اجتناب از تماس مستقیم با حیوانات آلوده:
– مدیریت تماس با حیوانات: کاهش تماس مستقیم با حیوانات مشکوک به آلودگی و استفاده از روشهای ایمن در برخورد با آنها.
مراجعه به پزشک:
درمان بروسلوز معمولاً شامل مصرف طولانی مدت آنتیبیوتیکها میباشد. رعایت دقیق دستورات پزشک و تکمیل دوره درمان برای جلوگیری از بازگشت بیماری بسیار مهم است.
سلامت باشید.