درمانگاه شبانه‌روزي عمومی و تخصصي فاضل با هدف ارتقاي سلامت مردم منطقه شمال شهر اصفهان در سال 1395 به صورت خیریه فعاليت خود را آغاز نموده است.
واریس سیاهرگی
واریس سیاهرگی یا واریس وریدی، به دلیل عملکرد نامناسب وریدها (رگ‌های خونی که خون را به سمت قلب بازمی‌گردانند) ایجاد می‌شود. در حالت طبیعی، وریدها دارای دریچه‌های یک‌طرفه‌ای هستند که خون را از اندام‌های بدن، به‌ویژه پاها، به سمت قلب هدایت می‌کنند. اما وقتی این دریچه‌ها به درستی عمل نکنند، خون به‌جای حرکت به سمت قلب، به سمت پایین برمی‌گردد و در وریدها جمع می‌شود. این موضوع باعث گشاد شدن و برجستگی وریدها می‌شود که به آن واریس می‌گویند.
انواع واریس سیاهرگی
واریس سیاهرگی به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که هر کدام از آنها بر اساس شدت، محل وقوع، و ویژگی‌های ظاهری و عملکردی متفاوت هستند. در ادامه به انواع واریس سیاهرگی می‌پردازیم:
۱. واریس سطحی (Varicose Veins):
- واریس معمولی یا واریس سطحی رایج‌ترین نوع واریس است. در این حالت، رگ‌های سطحی پاها، به‌ویژه ساق‌ها، به‌طور آشکاری متورم، پیچ‌خورده، و برجسته می‌شوند.
- این وریدها اغلب به رنگ آبی یا بنفش دیده می‌شوند و در برخی موارد می‌توانند باعث درد، سنگینی یا احساس ناراحتی در پاها شوند.
- واریس سطحی بیشتر در اثر ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت و به دلیل عملکرد نادرست دریچه‌های وریدی ایجاد می‌شود.
۲. واریس عنکبوتی (Spider Veins):
- واریس عنکبوتی نوعی خفیف‌تر از واریس است که در آن رگ‌های بسیار کوچک و نازک در سطح پوست به شکل شبکه‌ای از خطوط قرمز، آبی یا بنفش ظاهر می‌شوند.
- این رگ‌ها معمولاً روی پاها و صورت مشاهده می‌شوند و به اندازه واریس سطحی برآمده یا متورم نیستند.
- اگرچه واریس عنکبوتی معمولاً بدون درد است، اما برخی افراد ممکن است به دلیل ظاهر ناخوشایند آن به دنبال درمان باشند.
- واریس عنکبوتی معمولاً خطرناک نیست، اما ممکن است نشانه‌ای از مشکلات وریدی عمیق‌تر باشد.
۳. واریس عمقی (Deep Vein Varicose):
- واریس وریدهای عمقی بر وریدهای عمیق‌تر بدن تأثیر می‌گذارد که نمی‌توان آنها را به‌طور مستقیم در سطح پوست مشاهده کرد.
- این نوع واریس به دلیل عملکرد نادرست دریچه‌های وریدهای عمقی ایجاد می‌شود و می‌تواند مشکلات جدی‌تری مانند ترومبوز ورید عمقی (DVT) ایجاد کند.
- علائم این نوع واریس می‌تواند شامل تورم، درد شدید، و احساس سنگینی در پاها باشد.
- واریس عمقی به دلیل خطر تشکیل لخته خون می‌تواند عوارض خطرناکی مانند آمبولی ریه به همراه داشته باشد و نیاز به درمان فوری دارد.
۴. واریس شبکه‌ای (Reticular Varicose Veins):
- واریس شبکه‌ای نوعی از واریس است که وریدهای کوچکتر به صورت خطوط صاف یا موج‌دار و به رنگ آبی یا سبز زیر پوست دیده می‌شوند.
- این وریدها معمولاً کمتر از واریس سطحی برجسته‌اند و در پشت زانو یا در قسمت‌های دیگر پا ظاهر می‌شوند.
- واریس شبکه‌ای معمولاً باعث ناراحتی یا درد نمی‌شود، اما می‌تواند با واریس عنکبوتی همراه باشد و ظاهر ناخوشایندی ایجاد کند.
۵. واریس ورید صافن (Saphenous Varicose Veins):
- واریس ورید صافن بر روی وریدهای صافن بزرگ (که وریدهای طولانی در پاها هستند) تأثیر می‌گذارد. این وریدها به طور عمودی در پاها قرار دارند و واریس در این وریدها می‌تواند باعث بروز وریدهای برجسته و پیچ‌خورده شود.
- واریس ورید صافن معمولاً دردناک‌تر است و به درمان جدی‌تری نیاز دارد، زیرا ورید صافن اصلی‌ترین وریدی است که خون را از پاها به قلب می‌رساند.
۶. واریس لگنی (Pelvic Varicose Veins):
- واریس لگنی بیشتر در زنان و به‌ویژه در دوران بارداری دیده می‌شود. این نوع واریس در وریدهای ناحیه لگن رخ می‌دهد و می‌تواند باعث درد در ناحیه لگن، شکم، یا پایین کمر شود.
- واریس لگنی به دلیل فشار رحم بر روی وریدهای لگن در دوران بارداری یا به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود.
۷. واریس مری (Esophageal Varices):
- واریس مری بر وریدهای مری تأثیر می‌گذارد و معمولاً در نتیجه بیماری‌های کبدی، به‌ویژه سیروز کبدی، رخ می‌دهد. این نوع واریس بسیار خطرناک است زیرا ممکن است به خونریزی داخلی منجر شود که می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.
- این نوع واریس معمولاً در بیمارانی که مشکلات کبدی دارند، دیده می‌شود و نیاز به درمان پزشکی فوری دارد.
۸. واریس در دوران بارداری:
- واریس بارداری به واریس‌هایی گفته می‌شود که در دوران بارداری به دلیل افزایش حجم خون و فشار رحم بر وریدهای لگن و پاها ایجاد می‌شود. تغییرات هورمونی در دوران بارداری نیز می‌تواند باعث تضعیف دیواره‌های وریدها و ایجاد واریس شود.
- این نوع واریس معمولاً پس از زایمان بهبود می‌یابد، اما در برخی موارد ممکن است باقی بماند و به درمان نیاز داشته باشد.
علل واریس سیاهرگی:
می‌تواند به عوامل متعددی برگردد که باعث اختلال در عملکرد دریچه‌های وریدی و تجمع خون در رگ‌ها می‌شوند. در ادامه مهم‌ترین علل بروز واریس سیاهرگی را شرح می‌دهم:
۱. ضعف دریچه‌های وریدی:
وریدها در بدن دریچه‌های یک‌طرفه‌ای دارند که مانع از برگشت خون به سمت پایین می‌شوند. هنگامی که این دریچه‌ها ضعیف یا آسیب‌دیده می‌شوند، خون نمی‌تواند به‌درستی به سمت قلب برگردد و در نتیجه در وریدها جمع می‌شود و باعث گشاد شدن و برجستگی رگ‌ها (واریس) می‌شود.
۲. ژنتیک و وراثت:
سابقه خانوادگی واریس یکی از مهم‌ترین علل بروز این بیماری است. اگر والدین یا سایر اعضای خانواده واریس داشته باشند، احتمال بیشتری برای ابتلا به این مشکل وجود دارد. این به دلیل ساختار ژنتیکی و ویژگی‌های خاصی مانند ضعف دریچه‌ها یا نازکی دیواره‌های وریدی است که می‌تواند از طریق وراثت منتقل شود.
۳. افزایش سن:
با بالا رفتن سن، وریدها و دریچه‌های آنها ضعیف‌تر می‌شوند و توانایی کمتری در جلوگیری از برگشت خون دارند. همین امر باعث می‌شود که افراد مسن بیشتر در معرض واریس باشند. همچنین، با افزایش سن، دیواره‌های وریدها قابلیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند و وریدها متورم می‌شوند.
۴. ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت:
افرادی که به دلیل شغل یا شرایط زندگی خود مجبورند مدت‌های طولانی ایستاده یا نشسته باشند (مانند آرایشگران، معلمان، و کارمندان اداری)، در معرض خطر بیشتری برای واریس قرار دارند. این وضعیت‌ها باعث می‌شوند که خون به‌خوبی در پاها جریان نیابد و به دلیل جاذبه زمین به عقب برگردد و در وریدها جمع شود.
۵. بارداری:
در دوران بارداری، بدن زن مقدار بیشتری خون تولید می‌کند تا از رشد جنین حمایت کند. این افزایش حجم خون می‌تواند باعث فشار بیشتر بر روی وریدهای پا شود و در نتیجه باعث واریس شود. همچنین، تغییرات هورمونی و افزایش فشار رحم بر روی وریدهای لگنی در دوران بارداری نیز می‌تواند به ایجاد واریس منجر شود.
۶. چاقی:
وزن زیاد می‌تواند فشار بیشتری بر روی وریدهای پا وارد کند. این فشار اضافی باعث می‌شود که وریدها تحت فشار قرار بگیرند و دریچه‌های آنها نتوانند به درستی عمل کنند، که نتیجه آن ایجاد واریس است. چاقی همچنین باعث افزایش فشار در سیستم وریدی می‌شود.
۷. کم‌تحرکی و عدم فعالیت بدنی:
زندگی کم‌تحرک و نبود فعالیت بدنی منظم می‌تواند منجر به ضعیف شدن عضلات پا شود. عضلات پا به حرکت خون در وریدها کمک می‌کنند و عدم فعالیت بدنی منجر به کاهش جریان خون و افزایش احتمال واریس می‌شود.
۸. تغییرات هورمونی:
تغییرات هورمونی، به‌ویژه در زنان، یکی از عوامل ایجاد واریس است. دوران قاعدگی، بارداری، و یائسگی می‌تواند باعث تغییرات هورمونی شود که منجر به تضعیف دیواره‌های ورید و دریچه‌ها شود. همچنین مصرف داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضد بارداری می‌تواند خطر ابتلا به واریس را افزایش دهد.
۹. لخته خون یا آسیب‌دیدگی وریدها:
لخته‌های خون یا جراحت‌های قبلی در وریدها می‌توانند دریچه‌های وریدی را آسیب بزنند و باعث ایجاد مشکلات در جریان خون شوند. این وضعیت‌ها می‌توانند به تشکیل واریس منجر شوند.
۱۰. بیماری‌های دیگر:
بیماری‌هایی که باعث افزایش فشار خون در وریدها می‌شوند، مانند سیروز کبد (که باعث افزایش فشار در ورید پورتال کبد می‌شود)، می‌توانند منجر به واریس وریدهای پا شوند. افزایش فشار در این شرایط باعث افزایش فشار بر روی وریدهای پا و ایجاد واریس می‌شود.
۱۱. پوشیدن لباس‌های تنگ:
پوشیدن لباس‌های بسیار تنگ، به‌ویژه در ناحیه کمر، باسن و پاها، می‌تواند جریان خون را مختل کند و باعث افزایش فشار بر وریدها شود.
علائم
بسته به شدت و محل آن متفاوت باشد، اما در بیشتر موارد، این علائم به‌صورت ظاهری و یا حسی در پاها یا دیگر بخش‌های بدن دیده می‌شود. در زیر، علائم رایج واریس سیاهرگی آورده شده است:
۱. رگ‌های برجسته و پیچ‌خورده:
- یکی از رایج‌ترین علائم واریس، دیده شدن رگ‌های متورم و پیچ‌خورده زیر پوست است. این رگ‌ها اغلب به رنگ آبی یا بنفش دیده می‌شوند و در پاها بیشتر رایج هستند.
۲. احساس سنگینی یا درد در پاها:
- بسیاری از افراد مبتلا به واریس احساس سنگینی یا درد در پاها دارند، به‌ویژه پس از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت.
- درد ممکن است به‌صورت درد مبهم یا شدید در ناحیه‌ی پاها احساس شود.
۳. تورم در پاها و مچ‌ها:
- به دلیل تجمع خون در وریدها، ممکن است پاها و مچ‌ها به‌ویژه در پایان روز متورم شوند.
- این تورم معمولاً در زمان‌های طولانی ایستادن یا نشستن بیشتر دیده می‌شود.
۴. خارش اطراف وریدهای واریسی:
- ممکن است اطراف وریدهای واریسی خارش یا سوزش احساس شود. این خارش می‌تواند به دلیل التهاب یا کاهش جریان خون باشد.
۵. احساس سوزش یا تپش در پاها:
- برخی افراد مبتلا به واریس احساس سوزش، تیر کشیدن یا تپش در پاها دارند که ممکن است در طول روز افزایش یابد.
۶. تغییرات پوستی:
- پوست اطراف وریدهای واریسی ممکن است تغییر رنگ دهد و به رنگ قهوه‌ای یا بنفش تیره تبدیل شود. این تغییرات ناشی از کاهش جریان خون و آسیب به بافت پوست است.
- در موارد شدیدتر، زخم‌های پوستی یا “زخم‌های وریدی” در ناحیه‌ی اطراف واریس ممکن است ظاهر شود.
۷. گرفتگی عضلات، به‌ویژه در شب:
- برخی افراد مبتلا به واریس دچار گرفتگی‌های شبانه در عضلات پا، به‌ویژه ساق پا، می‌شوند.
۸. رگ‌های عنکبوتی (واریس عنکبوتی):
- این رگ‌ها شبیه به واریس هستند اما کوچکتر و نازک‌ترند و به‌صورت خطوط باریک و قرمز یا آبی زیر پوست ظاهر می‌شوند. این رگ‌ها معمولاً در ناحیه پاها و گاهی صورت دیده می‌شوند.
۹. زخم‌های پوستی یا التهابات:
- در مراحل پیشرفته واریس، زخم‌های مزمن یا التهابات پوستی ممکن است در ناحیه پاها ایجاد شود. این زخم‌ها به‌ویژه در قسمت‌های پایین پا و مچ رخ می‌دهند و به سختی بهبود می‌یابند.
۱۰. احساس سوزش یا تیرکشیدن در رگ‌ها:
- برخی افراد احساس سوزش یا تیرکشیدن در محل رگ‌های واریسی دارند که می‌تواند با تورم و درد همراه باشد.
۱۱. خستگی و بی‌قراری در پاها:
- افراد مبتلا به واریس ممکن است احساس خستگی یا بی‌قراری در پاها داشته باشند که با استراحت و بالا نگه داشتن پاها تسکین می‌یابد.
۱۲. علائم تشدید در پایان روز:
- علائم واریس معمولاً در پایان روز یا پس از ایستادن طولانی‌مدت بدتر می‌شوند و ممکن است با استراحت و بالا بردن پاها بهبود یابند.
۱۳. عوارض واریس:
اگر واریس درمان نشود، می‌تواند به مشکلات بیشتری منجر شود، از جمله:
- ترومبوفلبیت: التهاب ورید به دلیل لخته خون.
- زخم‌های وریدی: زخم‌های باز که در اثر نارسایی مزمن وریدی ایجاد می‌شوند.
- خونریزی: در برخی موارد، واریس ممکن است دچار پارگی شود و باعث خونریزی شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
- اگر وریدهای واریسی با درد شدید، تورم زیاد، یا تغییرات پوستی همراه باشد.
- اگر زخم‌های باز یا خونریزی از وریدهای واریسی مشاهده شود.
- اگر علائم به‌مرور زمان بدتر شده و به درمان‌های خانگی پاسخ ندهند.
در صورتی که علائم واریس دارید، مراجعه به پزشک می‌تواند به تشخیص صحیح و درمان به‌موقع کمک کند.
تشخیص
معمولاً با معاینه بالینی و استفاده از روش‌های تصویربرداری انجام می‌شود. پزشکان از روش‌های مختلفی برای ارزیابی وضعیت وریدها و تشخیص مشکلات مربوط به آنها استفاده می‌کنند. در زیر به مراحل تشخیص و روش‌های رایج برای تشخیص واریس سیاهرگی پرداخته می‌شود:
مراحل
۱. تاریخچه پزشکی:
- پزشک در ابتدا از بیمار درباره علائم، شدت درد، سابقه خانوادگی و عواملی که ممکن است باعث تشدید علائم شوند، سوال می‌کند. همچنین عواملی مانند بارداری، شغل (مانند ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت) و سابقه ترومبوز یا لخته خونی بررسی می‌شود.
۲. معاینه فیزیکی:
- پزشک با معاینه دقیق پاها یا سایر نواحی تحت تاثیر، وضعیت وریدها را ارزیابی می‌کند. بیمار ممکن است به‌طور ایستاده مورد معاینه قرار گیرد تا رگ‌های برجسته و متورم بهتر دیده شوند.
- پزشک همچنین به علائمی مانند تورم، درد، تغییرات پوستی (رنگ پوست یا وجود زخم‌ها)، و خارش یا التهاب در نواحی مربوطه توجه می‌کند.
روش‌های تصویربرداری و تست‌های تشخیصی
۱. سونوگرافی داپلر (Doppler Ultrasound):
- این تست غیرتهاجمی رایج‌ترین روش برای تشخیص واریس سیاهرگی است. سونوگرافی داپلر از امواج صوتی برای بررسی جریان خون در وریدها استفاده می‌کند.
- این تست به پزشک کمک می‌کند تا عملکرد دریچه‌های وریدی را ارزیابی کند و ببیند آیا برگشت جریان خون (ریفلاکس) به وریدها وجود دارد یا خیر.
- همچنین سونوگرافی داپلر می‌تواند وجود لخته خون یا انسداد در وریدهای عمقی را مشخص کند.
۲. سونوگرافی داپلر رنگی (Color Doppler Ultrasound):
- این نوع سونوگرافی از رنگ برای نمایش جریان خون در وریدها استفاده می‌کند. جریان خون به سمت قلب به رنگ‌های خاصی مانند آبی یا قرمز نمایش داده می‌شود که نشان‌دهنده جهت و سرعت جریان خون است.
- این تست می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر برگشت جریان خون و مشکلات عملکردی وریدها کمک کند.
۳. ونتوگرافی (Venography):
- این روش تشخیصی کمتر رایج است و معمولاً در موارد پیچیده‌تر یا در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر از وضعیت وریدها استفاده می‌شود.
- در این روش، ماده حاجب یا رنگ به داخل ورید تزریق می‌شود و سپس با استفاده از اشعه ایکس یا سی‌تی اسکن، وریدها مورد بررسی قرار می‌گیرند.
- ونتوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا مسیر جریان خون را ببیند و به دقت وضعیت وریدها و هرگونه انسداد را ارزیابی کند.
۴. اسکن ترموگرافی (Thermography):
- این روش غیرتهاجمی از گرمای بدن برای ایجاد تصاویری از جریان خون استفاده می‌کند. تغییرات دمایی ناشی از مشکلات وریدی می‌تواند توسط این روش تشخیص داده شود، اما به طور گسترده استفاده نمی‌شود و بیشتر در تحقیقات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۵. پلتسیموگرافی (Plethysmography):
- این تست غیرتهاجمی برای اندازه‌گیری تغییرات حجم خون در اندام‌ها استفاده می‌شود. این تست به پزشک کمک می‌کند تا عملکرد وریدها را ارزیابی کند و هرگونه مشکل در برگشت خون را شناسایی کند.
۶. سی‌تی آنژیوگرافی (CT Angiography) یا ام‌آر‌آی آنژیوگرافی (MR Angiography):
- در موارد پیچیده‌تر یا زمانی که نیاز به بررسی وریدهای عمقی‌تر است، ممکن است از سی‌تی اسکن یا ام‌آر‌آی برای نمایش دقیق وریدها و مشکلات احتمالی استفاده شود.
- این تست‌ها با استفاده از تصاویر سه‌بعدی، نقشه‌ای دقیق از وریدهای بدن فراهم می‌کنند و می‌توانند برای تشخیص لخته خون یا دیگر مشکلات وریدی مفید باشند.
تشخیص افتراقی:
در برخی موارد، علائم واریس ممکن است با دیگر بیماری‌های وریدی یا گردش خون مشابه باشد. به همین دلیل، پزشکان از روش‌های تشخیصی برای افتراق بین واریس و شرایط دیگر مانند ترومبوز ورید عمقی (DVT)، نارسایی مزمن وریدی یا دیگر مشکلات گردش خون استفاده می‌کنند.
درمان
بستگی به شدت بیماری، علائم، و وضعیت کلی سلامتی بیمار دارد. روش‌های درمانی از تغییرات سبک زندگی و درمان‌های خانگی تا جراحی‌های پیشرفته را در بر می‌گیرند. در زیر به روش‌های درمان واریس سیاهرگی پرداخته شده است.
۱. تغییرات سبک زندگی و درمان‌های خانگی
الف) ورزش منظم:
- فعالیت‌های فیزیکی مانند پیاده‌روی، دویدن ملایم، دوچرخه‌سواری و شنا می‌توانند به بهبود جریان خون در پاها و تقویت عضلات کمک کنند.
- ورزش باعث کاهش فشار بر روی وریدها و جلوگیری از تجمع خون می‌شود.
ب) پوشیدن جوراب‌های فشاری (Compression Stockings):
- جوراب‌های فشاری فشار ملایمی به پاها وارد می‌کنند و به بهبود گردش خون کمک می‌کنند. این جوراب‌ها جریان خون را از وریدهای سطحی به وریدهای عمقی هدایت می‌کنند و از تورم و درد جلوگیری می‌کنند.
- جوراب‌های فشاری معمولاً برای کاهش علائم و جلوگیری از پیشرفت واریس استفاده می‌شوند.
ج) بالا بردن پاها:
- بالا بردن پاها هنگام استراحت یا خواب به تخلیه خون از وریدهای پا کمک کرده و علائمی مانند ورم و سنگینی پا را کاهش می‌دهد.
د) کاهش وزن:
- اضافه‌وزن فشار بیشتری بر روی وریدهای پا وارد می‌کند. کاهش وزن می‌تواند فشار اضافی روی وریدها را کاهش داده و علائم واریس را بهبود بخشد.
هـ) پرهیز از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت:
- تغییر وضعیت بدن و حرکت‌های مکرر می‌تواند به جریان خون کمک کند و از تجمع خون در وریدها جلوگیری کند.
۲. درمان‌های پزشکی و غیرجراحی
الف) اسکلروتراپی (Sclerotherapy):
- در این روش، یک ماده مخصوص به ورید واریسی تزریق می‌شود که باعث چسبیدن دیواره‌های ورید و بسته شدن آن می‌شود. ورید مسدود شده به تدریج از بین می‌رود.
- این روش برای وریدهای کوچک و متوسط مؤثر است و در طی چند جلسه انجام می‌شود.
ب) لیزر درمانی (Endovenous Laser Therapy – EVLT):
- از انرژی لیزر برای مسدود کردن وریدهای واریسی استفاده می‌شود. لیزر از طریق پوست به ورید تابیده می‌شود و باعث بسته شدن و از بین رفتن ورید می‌شود.
- این روش غیرتهاجمی است و معمولاً بدون درد است.
ج) رادیوفرکانسی (Radiofrequency Ablation – RFA):
- در این روش از امواج رادیویی برای گرم کردن و بستن وریدهای بزرگ استفاده می‌شود. این روش معمولاً برای وریدهای عمیق و بزرگ‌تر انجام می‌شود.
- رادیوفرکانسی شبیه به لیزر درمانی است و به صورت سرپایی انجام می‌شود.
د) چسب وریدی (Venaseal):
- این روش جدیدتر شامل تزریق چسب مخصوص به داخل ورید است که باعث بسته شدن ورید می‌شود. این روش نیز غیرتهاجمی و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
۳. درمان‌های جراحی
الف) فلبکتومی (Ambulatory Phlebectomy):
- این روش جراحی کوچک برای برداشتن وریدهای سطحی کوچک از طریق برش‌های کوچک در پوست انجام می‌شود.
- فلبکتومی به‌طور سرپایی و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و نیاز به بستری ندارد.
ب) جراحی وریدی (Vein Stripping and Ligation):
- در این روش، ورید واریسی به‌طور کامل از بدن برداشته می‌شود. جراح یک یا چند برش کوچک روی پوست ایجاد می‌کند و ورید آسیب‌دیده را خارج می‌کند.
- این روش برای وریدهای بزرگ و عمقی که دیگر روش‌ها مؤثر نبوده‌اند، به کار می‌رود.
ج) لیگیشن و جداسازی وریدها (Vein Ligation and Stripping):
- در این روش وریدها به وسیله یک حلقه از بافت‌های اطراف جدا و بسته می‌شوند و سپس وریدها کشیده و از بدن خارج می‌شوند.
- این جراحی برای وریدهای بزرگ‌تر و عمقی‌تر مناسب است.
۴. درمان دارویی:
- برخی داروها ممکن است برای کاهش علائم و بهبود عملکرد وریدها تجویز شوند. این داروها شامل داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب، یا داروهای تقویت‌کننده دیواره‌های وریدی هستند. البته داروها نمی‌توانند واریس را به‌طور کامل درمان کنند.
۵. درمان واریس در دوران بارداری:
- واریس‌های ایجاد شده در دوران بارداری معمولاً پس از زایمان بهبود می‌یابند. اما در این دوران می‌توان از روش‌های خانگی مانند پوشیدن جوراب‌های فشاری و بالا بردن پاها برای کاهش علائم استفاده کرد.
- در صورت عدم بهبود پس از زایمان، پزشک ممکن است روش‌های درمانی دیگر را توصیه کند.
پیشگیری
به ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و رعایت برخی اصول ساده اما مؤثر بستگی دارد. این تغییرات می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به واریس یا جلوگیری از بدتر شدن وضعیت وریدها کمک کنند. در ادامه به راهکارهای پیشگیری از واریس سیاهرگی پرداخته می‌شود:
۱. فعالیت بدنی منظم
- ورزش کردن به بهبود جریان خون در پاها کمک می‌کند و از تجمع خون در وریدها جلوگیری می‌کند.
- ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، دویدن ملایم، دوچرخه‌سواری و شنا بهترین انتخاب‌ها برای افزایش جریان خون و تقویت عضلات پاها هستند.
- ورزش‌های کششی و تحرک‌های منظم حتی هنگام نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت می‌تواند به گردش خون کمک کند.
۲. اجتناب از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت
- نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت باعث می‌شود خون در وریدهای پا جمع شود و به واریس منجر گردد. اگر شغل شما به نشستن یا ایستادن مداوم نیاز دارد، توصیه می‌شود:
- هر ۳۰ دقیقه یک‌بار حرکت کنید یا کمی قدم بزنید.
- در حالت نشسته، پاها را تکان دهید و از حالت ثابت خارج کنید.
- اگر به مدت طولانی می‌ایستید، وزن خود را از یک پا به پای دیگر تغییر دهید و از وضعیت ثابت پرهیز کنید.
۳. بالا بردن پاها
- هنگام استراحت یا خواب، پاها را بالا ببرید تا جریان خون از پاها به قلب تسهیل شود. این کار می‌تواند به کاهش تورم و سنگینی پاها کمک کند.
- توصیه می‌شود در طول روز چند بار پاها را در سطحی بالاتر از قلب قرار دهید.
۴. کنترل وزن
- اضافه‌وزن فشار اضافی بر روی وریدهای پا وارد می‌کند و خطر ایجاد واریس را افزایش می‌دهد. با حفظ وزن سالم می‌توانید فشار وارده بر وریدهای پا را کاهش دهید و خطر واریس را کاهش دهید.
۵. پوشیدن لباس‌های مناسب
- از پوشیدن لباس‌های تنگ، به‌ویژه در ناحیه کمر، ران‌ها و پاها، خودداری کنید. لباس‌های تنگ می‌توانند جریان خون را محدود کرده و باعث ایجاد فشار بر وریدها شوند.
- استفاده از کفش‌های پاشنه کوتاه به جریان بهتر خون کمک می‌کند. کفش‌های پاشنه بلند باعث کاهش عملکرد عضلات ساق پا و فشار بیشتر بر وریدهای پا می‌شوند.
۶. پوشیدن جوراب‌های فشاری
- اگر در معرض خطر ابتلا به واریس هستید یا علائم اولیه آن را دارید، جوراب‌های فشاری می‌توانند بسیار مفید باشند. این جوراب‌ها به فشرده کردن پاها و بهبود جریان خون از وریدهای سطحی به وریدهای عمقی کمک می‌کنند.
- بهتر است قبل از استفاده از جوراب‌های فشاری با پزشک مشورت کنید تا نوع و اندازه مناسب انتخاب شود.
۷. اجتناب از نشستن به صورت چهارزانو
- نشستن به صورت چهارزانو یا روی هم انداختن پاها می‌تواند جریان خون را در وریدها محدود کند و فشار اضافی به وریدهای پا وارد کند. سعی کنید پاها را صاف و بدون تقاطع نگه دارید.
۸. رژیم غذایی سالم
- رژیم غذایی متعادل و سرشار از فیبر و آب به جلوگیری از یبوست کمک می‌کند. یبوست می‌تواند فشار بیشتری به وریدهای لگن و پاها وارد کند که این موضوع می‌تواند منجر به واریس شود.
- مصرف مواد غذایی کم‌نمک به جلوگیری از احتباس مایعات و تورم در پاها کمک می‌کند.
۹. اجتناب از قرار گرفتن در معرض گرمای زیاد
- حمام‌های داغ یا قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض گرمای زیاد مانند سونا می‌تواند وریدها را گشاد کرده و علائم واریس را تشدید کند. سعی کنید از گرمای بیش‌ازحد خودداری کنید و از آب ولرم یا سرد برای پاها استفاده کنید.
۱۰. مشاوره پزشکی به موقع
- اگر در خانواده‌تان سابقه واریس وجود دارد یا احساس می‌کنید در حال تجربه علائم اولیه آن هستید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. مشاوره زودهنگام می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
سلامت باشید.
