کراتیت یا التهاب قرنیه

کراتیت یا التهاب قرنیه یک بیماری است که شامل التهاب قرنیه، قسمت شفاف جلویی چشم، می‌شود. این بیماری می‌تواند توسط عفونت‌ها، آسیب‌ها، بیماری‌های التهابی یا علل دیگر ایجاد شود. در اینجا برخی از انواع و علل کراتیت آورده شده است:

انواع کراتیت

۱. کراتیت عفونی

الف. کراتیت باکتریایی

عفونت باکتری‌های شایع مانند استافیلوکوک یا پسودوموناس.
قرمزی چشم، درد شدید، ترشحات چرکی، و کاهش شدید بینایی.
استفاده نادرست از لنزهای تماسی، آسیب به چشم، جراحی چشم.

ب. کراتیت ویروسی

 ویروس‌هایی مانند هرپس سیمپلکس (HSV) یا آدنوویروس.
قرمزی چشم، درد، اشک‌ریزش، و ضایعات روی قرنیه.
سیستم ایمنی ضعیف، استرس، قرار گرفتن در معرض ویروس‌ها

ج. کراتیت قارچی

 قارچ‌هایی مانند فوزاریوم و آسپرژیلوس، معمولاً پس از آسیب‌های چشمی.
قرمزی چشم، درد، ترشحات چرکی یا آبکی، و ضایعات سفید روی قرنیه.
استفاده از لنزهای تماسی، آسیب‌های چشمی با مواد گیاهی، قرار گرفتن در محیط‌های مرطوب

د. کراتیت انگلی

انگل‌هایی مانند آکانتاموبا، معمولاً در اثر تماس با آب آلوده.
درد شدید، قرمزی، و حساسیت به نور.
استفاده از لنزهای تماسی، شنا در آب‌های آلوده، بهداشت نامناسب لنزهای تماسی

۲. کراتیت غیرعفونی

الف. کراتیت آلرژیک

 واکنش‌های آلرژیک به مواد مختلف مانند گرد و غبار، گرده گل‌ها، یا مواد شیمیایی.
قرمزی، خارش، و اشک‌ریزش.
سابقه آلرژی، قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها

ب. کراتیت نوری

قرار گرفتن در معرض نور شدید مانند جوشکاری بدون محافظت مناسب.
درد شدید، حساسیت به نور، و اشک‌ریزش.
عدم استفاده از عینک محافظ، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور شدید

ج. کراتیت ناشی از آسیب

خراشیدگی یا آسیب فیزیکی به قرنیه.
درد، قرمزی، و احساس جسم خارجی در چشم.
استفاده از قطره‌های آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت و تسکین‌دهنده‌های درد.

د. کراتیت نوروپاتیک

آسیب عصبی که منجر به کاهش حس قرنیه می‌شود.
درد کم یا بدون درد، کاهش بینایی، و احتمال زخم قرنیه.
سابقه بیماری‌های خودایمنی

علائم کراتیت

بسته به نوع و شدت بیماری  التهاب قرنیه و کراتیت می تواند متفاوت باشد، اما به طور کلی شامل موارد زیر است:

۱. قرمزی چشم

قرمزی در قسمت سفیدی چشم (ملتحمه) به دلیل التهاب و افزایش جریان خون.

۲. درد چشم

درد از خفیف تا شدید می‌تواند وجود داشته باشد و ممکن است به صورت احساس سوزش، تیر کشیدن یا درد مداوم ظاهر شود.

۳. حساسیت به نور (فوتوفوبیا)

حساسیت بیش از حد به نور که باعث ناراحتی شدید و عدم تحمل نور روشن می‌شود.

۴. اشک‌ریزش

افزایش تولید اشک به عنوان واکنش طبیعی چشم به التهاب و تحریک.

۵. تاری دید

کاهش وضوح دید به دلیل التهاب قرنیه و احتمال وجود زخم‌ها یا ترشحات.

۶. احساس وجود جسم خارجی

حس کردن وجود جسم خارجی در چشم، که معمولاً همراه با خارش و ناراحتی است.

۷. ترشحات چشمی

وجود ترشحات آبکی، چرکی یا موکوسی که می‌تواند نشان‌دهنده عفونت باشد.

۸. تورم پلک‌ها

تورم و التهاب پلک‌ها به دلیل واکنش التهابی در چشم.

۹. زخم‌های قرنیه

در موارد شدیدتر، زخم‌های قرنیه ممکن است به وجود بیایند که می‌توانند به دید آسیب برسانند.

۱۰. کاهش بینایی

در صورت عدم درمان مناسب، کراتیت می‌تواند به کاهش دائمی بینایی منجر شود.

تشخیص 

شامل مجموعه‌ای از معاینات و آزمایشات تخصصی است که توسط چشم‌پزشک انجام می‌شود. این تشخیص به منظور تعیین نوع و علت کراتیت انجام می‌گیرد تا درمان مناسب تجویز شود. در اینجا مراحل اصلی تشخیص کراتیت آورده شده است:

۱. معاینه چشمی اولیه

چشم‌پزشک ابتدا با استفاده از یک چراغ اسلیت (slit lamp) چشم‌ها را معاینه می‌کند. این دستگاه به پزشک کمک می‌کند تا ساختارهای چشم، از جمله قرنیه، ملتحمه و پلک‌ها را با جزئیات مشاهده کند.

۲. آزمایش فلورسئین

در این آزمایش، یک قطره فلورسئین (رنگ فلورسنت) به چشم بیمار ریخته می‌شود. این ماده در صورت وجود آسیب یا زخم روی قرنیه، به این مناطق متصل شده و زیر نور آبی رنگ می‌شود، که به پزشک کمک می‌کند تا ضایعات یا زخم‌های قرنیه را شناسایی کند.

۳. کشت و بررسی میکروبی

برای تشخیص دقیق نوع عفونت، نمونه‌ای از سطح قرنیه یا مایعات چشمی گرفته و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. این نمونه‌ها برای شناسایی باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها بررسی می‌شوند.

۴. تست حساسیت به نور

چشم‌پزشک حساسیت چشم‌ها به نور را بررسی می‌کند. حساسیت زیاد به نور می‌تواند نشانه‌ای از التهاب قرنیه باشد.

۵. بررسی تاریخچه پزشکی و استفاده از لنزهای تماسی

پزشک سوالاتی در مورد تاریخچه پزشکی بیمار، استفاده از لنزهای تماسی، سابقه بیماری‌های چشمی، یا وجود هرگونه آسیب چشمی می‌پرسد تا عوامل احتمالی کراتیت را شناسایی کند.

۶. بررسی واکنش‌های آلرژیک

در مواردی که کراتیت آلرژیک مشکوک است، پزشک ممکن است تست‌های آلرژی را انجام دهد یا تاریخچه مواجهه بیمار با عوامل آلرژی‌زا را بررسی کند.

۷. تصویربرداری

در برخی موارد، پزشک ممکن است از روش‌های تصویربرداری پیشرفته مانند توپوگرافی قرنیه یا اوسی‌تی (OCT – Optical Coherence Tomography) برای بررسی دقیق‌تر ساختار قرنیه استفاده کند.

۸. آزمون‌های تخصصی

در موارد مشکوک به کراتیت نوروپاتیک یا موارد نادر دیگر، آزمون‌های تخصصی‌تر مانند تست‌های عصبی یا الکتروفیزیولوژی ممکن است مورد نیاز باشد.

درمان

 به علت و شدت بیماری بستگی دارد. در ادامه، روش‌های مختلف درمان برای انواع کراتیت آورده شده است:

۱. کراتیت باکتریایی

– آنتی‌بیوتیک‌های موضعی: قطره‌های چشمی آنتی‌بیوتیکی مانند سیپروفلوکساسین، مکسفلوکساسین یا گاتیفلوکساسین معمولاً تجویز می‌شود.
– آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا تزریقی: در موارد شدیدتر، آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا تزریقی ممکن است نیاز باشد.
– درمان حمایتی: استفاده از کمپرس گرم و مسکن‌های خوراکی برای کاهش درد و التهاب.

۲. کراتیت ویروسی

– داروهای ضد ویروس: برای کراتیت ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس، داروهایی مانند آسیکلوویر، والاسیکلوویر یا فامسیکلوویر تجویز می‌شود.
– قطره‌های چشمی ضد التهاب: برای کاهش التهاب و تسکین علائم.
– درمان حمایتی: استفاده از کمپرس سرد و مسکن‌ها برای کاهش درد و ناراحتی.

۳. کراتیت قارچی

– داروهای ضد قارچ: قطره‌های چشمی ضد قارچ مانند ناتامایسین، آمفوتریسین B یا فلوکونازول تجویز می‌شود.
– داروهای خوراکی یا تزریقی: در موارد شدیدتر، داروهای ضد قارچ خوراکی یا تزریقی ممکن است نیاز باشد.
– پیوند قرنیه: در موارد نادر و شدید، نیاز به پیوند قرنیه وجود دارد.

۴. کراتیت انگلی

– داروهای ضد انگلی: مانند قطره‌های چشمی حاوی پلی‌هگزا‌متلین‌بیگوانید (PHMB) یا کلرهگزیدین.
– درمان حمایتی: شامل مسکن‌ها و مراقبت‌های ویژه برای کاهش علائم.

۵. کراتیت آلرژیک

– آنتی‌هیستامین‌ها: قطره‌های چشمی آنتی‌هیستامین برای کاهش علائم آلرژیک.
– استروئیدهای موضعی: در موارد شدیدتر، قطره‌های چشمی استروئیدی برای کاهش التهاب.
– اجتناب از آلرژن‌ها: شناسایی و دوری از عوامل آلرژی‌زا.

۶. کراتیت نوری

– مسکن‌ها: داروهای مسکن برای کاهش درد.
– قطره‌های چشمی تسکین‌دهنده: برای کاهش التهاب و تسکین علائم.
– اجتناب از نور شدید: استفاده از عینک آفتابی و محافظت از چشم‌ها در برابر نور شدید.

۷. کراتیت ناشی از آسیب

– آنتی‌بیوتیک‌های موضعی: قطره‌های چشمی آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت.
– مسکن‌ها: داروهای مسکن برای کاهش درد.
– مراقبت‌های حمایتی: استفاده از کمپرس گرم و استراحت چشم‌ها.

۸. کراتیت نوروپاتیک

– مدیریت علت زمینه‌ای: درمان بیماری‌های عصبی زمینه‌ای.
– قطره‌های چشمی مرطوب‌کننده: برای حفظ رطوبت و جلوگیری از خشکی چشم.
– محافظ‌های چشمی: استفاده از لنزهای تماسی نرم یا بانداژ چشمی برای محافظت از قرنیه.

پیشگیری

شامل رعایت نکات بهداشتی و مراقبت‌های لازم برای جلوگیری از عفونت‌ها و آسیب‌های چشمی است. در اینجا برخی از روش‌های موثر برای پیشگیری از کراتیت آورده شده است:

۱. رعایت بهداشت لنزهای تماسی

– شستشوی دست‌ها: قبل از تماس با لنزها، دست‌های خود را به دقت بشویید.
– تمیز کردن لنزها: لنزها را با محلول‌های ضدعفونی‌کننده مخصوص تمیز کنید و از آب معمولی استفاده نکنید.
– تعویض منظم محلول لنز: محلول لنز را هر روز عوض کنید و از محلول‌های کهنه استفاده نکنید.
– عدم استفاده طولانی‌مدت: لنزها را بیشتر از مدت زمان توصیه‌شده استفاده نکنید.

۲. محافظت از چشم‌ها

– استفاده از عینک محافظ: هنگام انجام فعالیت‌هایی که ممکن است باعث آسیب به چشم شوند (مانند جوشکاری، کار با مواد شیمیایی یا ورزش‌های مخاطره‌آمیز) از عینک‌های محافظ استفاده کنید.
– اجتناب از مالش چشم‌ها: از مالیدن چشم‌ها با دست‌های کثیف خودداری کنید تا از انتقال عفونت جلوگیری شود.

۳. رعایت بهداشت فردی

– شستشوی مرتب دست‌ها: به ویژه قبل از لمس کردن چشم‌ها.
– استفاده از حوله و لوازم شخصی: از حوله و لوازم شخصی مشترک با دیگران استفاده نکنید.

۴. مراقبت‌های بهداشتی در شنا

– اجتناب از شنا در آب‌های آلوده: از شنا در استخرهای آلوده یا آب‌های طبیعی که احتمال آلودگی دارند خودداری کنید.
– استفاده از عینک شنا: هنگام شنا از عینک‌های مخصوص شنا استفاده کنید تا از تماس آب با چشم‌ها جلوگیری شود.

۵. مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم

– پیگیری منظم با چشم‌پزشک: در صورت بروز هر گونه علائم مشکوک مانند قرمزی، درد، یا تاری دید، بلافاصله به چشم‌پزشک مراجعه کنید.

۶. اجتناب از استفاده از محصولات آرایشی نامناسب

– استفاده از محصولات آرایشی بهداشتی: از محصولات آرایشی معتبر و بهداشتی استفاده کنید و آن‌ها را در زمان‌های مناسب تعویض کنید.
– حذف آرایش قبل از خواب: همیشه قبل از خواب آرایش چشم‌ها را به دقت پاک کنید.

۷. رعایت نکات ایمنی در محیط کار

– استفاده از تجهیزات محافظتی: در محیط‌های کاری که مواد شیمیایی یا ذرات ریز وجود دارد، از تجهیزات محافظتی مناسب استفاده کنید.

پیشگیری از کراتیت نیازمند رعایت نکات بهداشتی و مراقبت‌های لازم است. با توجه به این نکات و مشاوره با چشم‌پزشک در صورت بروز هر گونه علائم، می‌توان از بروز این بیماری جلوگیری کرده و سلامت بینایی را حفظ کرد.

سلامت باشید.

خواندن این مطلب شاید برای شما مفید باشد.