کرمک چیست؟

کرمک که به آن کرم سنجاقی یا کرم روده‌ای هم گفته می‌شود، نوعی انگل کوچک و باریک است که در دستگاه گوارش انسان، خصوصاً در روده بزرگ و مقعد، زندگی می‌کند. نام علمی این انگل “Enterobius vermicularis” است. علائم عفونت با کرمک معمولاً شامل خارش شدید در ناحیه مقعد، خصوصاً در شب، مشکلات خواب، و تحریک‌پذیری است.

چرخه زندگی کرمک

• انتقال تخم‌ها به دست‌ها:

– تخم‌های کرمک که در ناحیه مقعد گذاشته شده‌اند، می‌تواند با دست‌ منتقل شود. این انتقال معمولاً از طریق خاراندن ناحیه مقعد که به دلیل خارش

شدید ناشی از تخم‌گذاری کرم‌ها اتفاق می‌افتد.

• آلوده شدن سطوح و اشیاء:

– تخم‌ها می‌توانند به سطوح و اشیاء مختلفی مانند لباس‌ها، ملحفه‌ها، توالت، و اسباب‌بازی‌ها منتقل شوند. همچنین ممکن است به مواد غذایی و آب نیز

راه یابند.

• بلع تخم‌ها:

بلع تخم‌ها مرحله‌ای کلیدی در چرخه زندگی کرمک است که منجر به آغاز عفونت در دستگاه گوارش انسان می‌شود. در این مرحله، تخم‌های کرمک از طریق دهان وارد بدن می‌شوند. تخم‌های کرمک از طریق دست‌های آلوده، مواد غذایی، آب، یا سطوح آلوده وارد دهان شده و بلعیده می‌شوند. این تخم‌ها به اندازه‌ای کوچک هستند که به راحتی می‌توانند با دست‌های آلوده به دهان منتقل شوند.

• رشد تخم‌ها در دستگاه گوارش:

– تخم‌ها پس از بلعیده شدن، به معده و سپس به روده کوچک می‌رسند. در روده کوچک، تخم‌ها تفریخ شده و لاروهای کرمک آزاد می‌شوند. لاروها سپس به

روده بزرگ مهاجرت می‌کنند و در آنجا بالغ می‌شوند.

• تکرار چرخه:

– کرم‌های بالغ در روده بزرگ تخم‌گذاری می‌کنند و تخم‌ها دوباره از طریق دست‌های آلوده به دهان بازگردانده می‌شوند و چرخه زندگی کرمک تکرار می‌شود.

۲. رشد در روده کوچک:

پس از بلعیده شدن تخم‌های کرمک، آنها به دستگاه گوارش وارد می‌شوند و مرحله رشد در روده کوچک آغاز می‌شود. این مرحله از چرخه زندگی کرمک به شرح زیر است:

• ورود به معده و روده کوچک:

– تخم‌های بلعیده شده از طریق مری به معده می‌رسند. محیط اسیدی معده به تخم‌ها آسیبی نمی‌رساند و آنها را به روده کوچک منتقل می‌کند.

• تفریخ تخم‌ها:

– در روده کوچک، تخم‌ها تفریخ می‌شوند. این به معنای آن است که لاروهای کوچک کرمک از داخل تخم‌ها خارج می‌شوند.

• رشد لاروها:

– لاروهای تازه از تخم بیرون آمده در روده کوچک شروع به تغذیه می‌کنند و به تدریج رشد می‌کنند. این لاروها از مواد غذایی موجود در روده تغذیه می‌کنند تا

به اندازه کافی بزرگ شوند.

• مهاجرت به روده بزرگ:

– لاروهای کرمک پس از یک دوره رشد در روده کوچک، به سمت روده بزرگ مهاجرت می‌کنند. در اینجا، آنها به کرمک‌های بالغ تبدیل می‌شوند.

• بالغ شدن در روده بزرگ:

– کرمک‌های بالغ در روده بزرگ مستقر می‌شوند و شروع به تغذیه و تولید مثل می‌کنند. کرم‌های ماده بالغ تخم‌گذاری می‌کنند و تخم‌ها از طریق مقعد خارج

می‌شوند، جایی که چرخه زندگی دوباره آغاز می‌شود.

• ویژگی‌های کرمک‌های بالغ

– کرم‌های نر و ماده:

کرمک‌های بالغ دو جنس دارند. کرم‌های ماده بزرگتر از کرم‌های نر هستند. کرم‌های ماده می‌توانند تا ۸-۱۳ میلی‌متر طول داشته باشند، در حالی که کرم‌های

نر فقط حدود ۲-۵ میلی‌متر طول دارند.

– تخم‌گذاری: کرم‌های ماده شب‌ها به سمت ناحیه مقعد مهاجرت می‌کنند تا تخم‌گذاری کنند. هر کرم ماده می‌تواند تا ۱۰,۰۰۰ تخم بگذارد.

۳. انتقال به روده بزرگ:

یکی از مراحل حیاتی در چرخه زندگی کرمک است که در آن لاروهای تازه تفریخ شده از روده کوچک به روده بزرگ مهاجرت می‌کنند. در این مرحله، لاروها به کرم‌های بالغ تبدیل می‌شوند.

• تفریخ تخم‌ها در روده کوچک:

– پس از بلعیده شدن، تخم‌های کرمک به روده کوچک می‌رسند و در آنجا لاروهای کوچک از داخل تخم‌ها خارج می‌شوند.

• رشد لاروها در روده کوچک:

– لاروها در روده کوچک شروع به تغذیه و رشد می‌کنند. این لاروها از محتویات روده تغذیه می‌کنند و به سرعت رشد می‌کنند.

• مهاجرت به روده بزرگ:

– پس از یک دوره رشد در روده کوچک، لاروها به سمت روده بزرگ مهاجرت می‌کنند. این مهاجرت برای ادامه رشد و تکمیل چرخه زندگی ضروری است.

• بالغ شدن در روده بزرگ:

– لاروهای کرمک در روده بزرگ به کرم‌های بالغ تبدیل می‌شوند. در این مرحله، کرم‌های نر و ماده قادر به تولید مثل می‌شوند.

ویژگی‌های کرمک‌های بالغ

– کرم‌های ماده بالغ:

کرم‌ها می‌توانند تا ۸-۱۳ میلی‌متر طول داشته باشند. آنها دارای اندامی هستند که به آنها اجازه می‌دهد به ناحیه مقعد مهاجرت کنند و تخم‌های خود را در آنجا بگذارند.

– کرم‌های نر بالغ: کرم‌های نر بالغ کوچکتر هستند و معمولاً پس از جفت‌گیری می‌میرند.

• تخم‌گذاری کرم‌های ماده:

– کرم‌های ماده بالغ شب‌ها به سمت ناحیه مقعد مهاجرت می‌کنند و تخم‌های خود را در اطراف مقعد می‌گذارند. این تخم‌ها باعث خارش شدید می‌شوند که

باعث می‌شود فرد ناحیه مقعد را بخاراند و تخم‌ها به دست‌ها منتقل شوند.

۴. تخم‌گذاری در ناحیه مقعد:

از مراحل نهایی و حیاتی در چرخه زندگی کرمک است. این مرحله شامل مهاجرت کرم‌های ماده بالغ به ناحیه مقعد برای تخم‌گذاری است. فرآیند تخم‌گذاری به شرح زیر است:

• مهاجرت به ناحیه مقعد:

– کرم‌های ماده بالغ که در روده بزرگ زندگی می‌کنند، به سمت ناحیه مقعد مهاجرت می‌کنند. این مهاجرت معمولاً شب‌ها اتفاق می‌افتد و دلیل اصلی آن

ایجاد شرایط مناسب برای تخم‌گذاری است.

• خروج از مقعد:

– کرم‌های ماده از مقعد خارج می‌شوند تا تخم‌های خود را در اطراف ناحیه مقعد بگذارند. این عمل معمولاً در شب انجام می‌شود که بدن در حال استراحت است.

• تخم‌گذاری در اطراف ناحیه مقعد:

– کرم‌های ماده تخم‌های خود را در پوست اطراف مقعد می‌گذارند. هر کرم ماده می‌تواند تا ۱۰,۰۰۰ تخم بگذارد. تخم‌ها دارای پوششی چسبناک هستند که به آنها اجازه می‌دهد به پوست بچسبند.

• ایجاد خارش شدید:

– تخم‌گذاری کرم‌ها در اطراف ناحیه مقعد باعث ایجاد خارش شدید می‌شود. این خارش معمولاً شب‌ها شدیدتر است و باعث می‌شود فرد ناحیه مقعد را بخاراند.

• انتقال تخم‌ها به دست‌ها و سطوح مختلف:

– خاراندن ناحیه مقعد باعث می‌شود تخم‌ها به دست‌ها منتقل شوند. از اینجا، تخم‌ها می‌توانند به سطوح مختلف، لباس‌ها، ملحفه‌ها، و اسباب‌بازی‌ها منتقل شوند.

۵. انتشار تخم‌ها:

در این مرحله، تخم‌ها از ناحیه مقعد به دست‌ها و سپس به محیط اطراف منتقل می‌شوند. این انتقال معمولاً از طریق تماس مستقیم و غیرمستقیم صورت می‌گیرد.

• تخم‌گذاری در ناحیه مقعد:

– کرم‌های ماده بالغ شب‌ها به ناحیه مقعد مهاجرت کرده و تخم‌های خود را در اطراف ناحیه مقعد می‌گذارند. تخم‌ها دارای پوششی چسبناک هستند که باعث چسبیدن آنها به پوست می‌شود.

• ایجاد خارش شدید:

– تخم‌گذاری کرم‌ها باعث ایجاد خارش شدید در ناحیه مقعد می‌شود. این خارش، به ویژه در شب، باعث می‌شود فرد ناحیه مقعد را بخاراند.

• انتقال تخم‌ها به دست‌ها:

– خاراندن ناحیه مقعد توسط فرد باعث می‌شود تخم‌های کرمک به دست‌ها منتقل شوند. تخم‌ها می‌توانند به زیر ناخن‌ها و روی پوست دست‌ها بچسبند.

• آلوده شدن سطوح و اشیاء:

– دست‌های آلوده تخم‌ها را به سطوح مختلف منتقل کنند. تخم‌ها می‌توانند روی این سطوح به مدت چندین هفته زنده بمانند.

• انتقال به دهان :

– تخم‌ها از طریق دست‌های آلوده، مواد غذایی، آب، یا اشیاء آلوده وارد دهان می‌شوند. این تخم‌ها به دستگاه گوارش منتقل می‌شوند و چرخه زندگی کرمک از نو آغاز می‌شود.

۶. تکرار چرخه:

چرخه تکرار، یک فرآیند تکراری است که در صورت عدم رعایت بهداشت، به راحتی می‌تواند مجدداً آغاز شود و عفونت‌های مکرر را ایجاد کند. چرخه زندگی کرمک معمولاً بین ۲ تا ۶ هفته طول می‌کشد. برای جلوگیری از بازگشت عفونت، رعایت بهداشت فردی و محیطی بسیار مهم است، مانند شستشوی مداوم دست‌ها، تمیز کردن سطوح، و شستشوی منظم لباس‌ها و ملحفه‌ها. همچنین درمان دارویی با استفاده از داروهای ضد انگل مانند مبندازول یا آلبندازول برای همه اعضای خانواده توصیه می‌شود.

•  جلوگیری از تکرار چرخه

– شستشوی مرتب دست‌ها:

دست‌ها باید به طور منظم و کامل با آب و صابون شسته شوند، به خصوص بعداز استفاده از توالت و قبل از خوردن غذا.

– کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها:

کمک می‌کند تا تخم‌ها کمتر به دست‌ها و زیر ناخن‌ها چسبیده شوند.

– شستشوی لباس‌ها و ملحفه‌ها:

شستشوی البسه ها به طور منظم و با آب گرم باعث می شوند تا تخم‌های چسبیده شده به آنها از بین بروند.

 تمیز نگه داشتن محیط زندگی:

سطوحی که ممکن است تخم‌ها بر روی آنها قرار گیرند، مانند دستگیره‌ها، اسباب‌بازی‌ها و سایر سطوح، باید به طور منظم تمیز و ضدعفونی شوند.

– اجتناب از خاراندن ناحیه مقعد:

کودکان و بزرگسالان باید آموزش ببینند که از خاراندن ناحیه مقعد خودداری کنند. در صورت خارش شدید، استفاده از دستمال تمیز توصیه می‌شود.

– استفاده از لباس زیر تنگ در شب:

می‌تواند مانع از پخش تخم‌ها به ملحفه‌ها و تخت خواب شود.

– درمان دارویی:

استفاده از داروهای ضد انگل مانند مبندازول یا آلبندازول به صورت دوره‌ای برای همه اعضای خانواده توصیه می‌شود.

با رعایت این اقدامات، می‌توان از تکرار چرخه زندگی کرمک و عفونت‌های جدید جلوگیری کرد و بهداشت فردی و خانوادگی را بهبود بخشید.

سلامت باشید.

خواندن این مطلب شاید برای شما مفید باشد.