انواع هاری،علائم تا درمان
هاری یک بیماری ویروسی بسیار جدی و تقریباً همیشه کشنده است که سیستم عصبی مرکزی را تحت تأثیر قرار میدهد. این بیماری عمدتاً از طریق نیش یا خراش حیوانات آلوده به انسان منتقل میشود. ویروس هاری (Rabies virus) عضو خانواده Rhabdoviridae است و میتواند تمام پستانداران از جمله انسان را آلوده کند.این بیماری به دو نوع اصلی تقسیم میشود.
انواع هاری
۱. هاری خشمگین (Furious Rabies):
این نوع هاری شایعتر است و با علائم عصبی شدید و تحریکپذیری مشخص میشود.
- بیقراری و اضطراب: بیمار ممکن است بیقرار و مضطرب باشد.
- تحریکپذیری و تهاجمی بودن: رفتارهای تهاجمی و خشن بروز میکند.
- توهم و هذیان: بیمار ممکن است توهمات و هذیان داشته باشد.
- اسپاسمهای عضلانی: اسپاسمهای غیر ارادی در عضلات، به ویژه در گلو و حنجره.
- ترس از آب (هیدروفوبیا): بیمار به دلیل اسپاسمهای شدید در گلو از آب و حتی صدای آن هراس دارد.
- افزایش تولید بزاق و مشکلات در بلع: تولید بزاق زیاد و دشواری در بلع به دلیل اسپاسمهای عضلانی.
۲. هاری فلجی (Paralytic Rabies):
این نوع هاری کمتر شایع است و با ضعف عضلانی و فلج تدریجی مشخص میشود. هاری فلجی نسبت به هاری خشمگین پیشرفت آرامتری دارد، اما همچنان کشنده است.
علائم:
- ضعف عضلانی و فلج موضعی: ابتدا در ناحیه نزدیک به محل نیش یا خراشیدگی و سپس به تدریج به سایر نقاط بدن گسترش مییابد.
- نبود هیجان و تحریکپذیری شدید: بیمار معمولاً آرامتر و کمتر تحریکپذیر است.
- فلج کامل: در نهایت، فلج کامل عضلات و کما رخ میدهد که منجر به مرگ بیمار میشود.
علائم بیماری هاری
دوره نهفتگی:
– مدت زمان نهفتگی بیماری میتواند بین چند هفته تا چند ماه باشد. طول دوره نهفتگی بستگی به محل نیش و میزان ویروس وارد شده به بدن دارد.
مرحله اولیه (پرودرومال):
علائم اولیه هاری معمولاً شبیه به علائم آنفولانزا هستند و شامل:
– تب
– سردرد
– ضعف و خستگی
– درد یا سوزش در محل گزیدگی یا خراشیدگی
مرحله حاد عصبی:
با پیشرفت بیماری، علائم عصبی ظاهر میشوند که شامل دو نوع کلی هاری است.
تشخیص
تشخیص هاری معمولاً بر اساس علائم بالینی و سابقه تماس با حیوانات مشکوک به هاری انجام میشود. تأیید نهایی از طریق آزمایشهای تخصصی مانند آزمایش مایع مغزی نخاعی یا بافت مغز پس از مرگ انجام میشود.
درمان پس از مواجهه (PEP):
اگر فردی توسط حیوانی که ممکن است هاری داشته باشد گزیده یا خراشیده شود، باید فوراً اقدامات زیر انجام دهد:
– شستشوی زخم: زخم را به مدت ۱۵ دقیقه با آب و صابون شستشو دهید.
– مراجعه به پزشک: فوراً به مرکز پزشکی مراجعه کنید.
– تزریق ایمونوگلوبولین هاری (HRIG): تزریق در محل زخم و اطراف آن.
– سری تزریقات واکسن هاری: تزریق واکسن هاری در روزهای ۰، ۳، ۷، و ۱۴ پس از گزش.
مراجعه به مرکز درمانی:
– تزریق ایمونوگلوبولین هاری (HRIG): تزریق ایمونوگلوبولین در محل زخم و اطراف آن.
– سری تزریقات واکسن هاری: تزریق واکسن هاری در روزهای ۰، ۳، ۷، و ۱۴ پس از گزش (و در موارد خاص روز ۲۸).
پیشگیری:
پیشگیری از هاری از طریق واکسیناسیون حیوانات خانگی و وحشی، آموزش عمومی درباره خطرات هاری و رعایت اقدامات احتیاطی در برخورد با حیوانات مشکوک به هاری انجام میشود. واکسیناسیون پیشگیرانه برای افراد در معرض خطر بالا و درمان سریع پس از مواجهه با حیوانات مشکوک نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است.
– واکسیناسیون حیوانات خانگی: واکسیناسیون منظم سگها، گربهها و سایر حیوانات خانگی علیه هاری.
– اجتناب از تماس با حیوانات وحشی و ناآشنا: پرهیز از نزدیک شدن به حیوانات وحشی و ناآشنا.
– واکسیناسیون پیشگیرانه برای افراد در معرض خطر بالا: افراد در معرض خطر مانند دامپزشکان و افرادی که به مناطق پرخطر سفر میکنند.
سلامت باشید.