انتقال و درمان تب دنگی
تب دنگی عمدتاً از طریق نیش پشههای آلوده به ویروس دنگی منتقل میشود. پشههای آئدس، به ویژه گونههای آئدس آجیپتی و آئدس البوپیکتوس، اصلیترین ناقلان این ویروس هستند.
نحوه انتقال
۱. نیش پشه آلوده:
– پشههای ماده آئدس ویروس دنگی را از طریق نیش زدن افراد مبتلا به ویروس دریافت میکنند. سپس این پشهها با نیش زدن افراد سالم، ویروس را به آنها منتقل میکنند.
– پشه ها عمدتاً در طول روز فعال است و بیشتر در ساعات ابتدایی صبح و بعدازظهر نیش میزند.
– آئدس در آبهای راکد و کوچک، مانند گلدانها، بشکهها، لاستیکهای قدیمی و هر مکانی که آب جمع میشود، تخمگذاری میکنند.
۲. انتقال مادر به جنین:
در موارد نادر، ویروس دنگی میتواند از مادر باردار به جنین منتقل شود. این انتقال ممکن است در دوران بارداری یا هنگام زایمان اتفاق بیفتد.
۳. انتقال از طریق خون:
– انتقال ویروس دنگی از طریق تزریق خون آلوده یا پیوند اعضا نیز ممکن است. این نوع انتقال نادر است، اما در مناطقی که تب دنگی شایع است، بانکهای خون باید از نظر وجود ویروس دنگی بررسی شوند.
ظاهر پشه آئدس
- بدنی سیاه با نوارهای سفید روی پاها دارند.
- یک الگوی سفید مشخص به شکل چنگک یا لایرا پشتشان (ناحیه توراکس) دیده میشود.
- معمولاً اندازه کوچکی دارند (حدود ۴ تا ۷ میلیمتر).
چرخه زندگی پشه آئدس
– تخمگذاری:
پشه ماده تخمهای خود را در آبهای راکد میگذارد. تخمها میتوانند در شرایط خشک تا چند ماه باقی بمانند و با وجود آب مجدداً فعال شوند.
– لارو:
تخمها به لارو تبدیل میشوند که در آب زندگی میکنند و از مواد آلی تغذیه میکنند.
– شفیره:
لاروها به شفیره تبدیل میشوند که این مرحله به نسبت کوتاهتر است.
– پشه بالغ:
شفیرهها به پشههای بالغ تبدیل میشوند که به دنبال میزبانهای انسانی برای تغذیه خون هستند.
درمان تب دنگی
در حال حاضر هیچ درمان خاصی برای تب دنگی وجود ندارد و بیشتر تمرکز بر مدیریت علائم و حمایت از بیمار است. اقدامات درمانی شامل:
مدیریت علائم
۱. استراحت:
– بیماران باید استراحت کافی داشته باشند تا بدنشان بتواند با ویروس مبارزه کند.
۲. مصرف مایعات:
– مصرف مایعات فراوان برای جلوگیری از کمآبی بدن بسیار مهم است. نوشیدن آب، آبمیوههای طبیعی و محلولهای الکترولیتی توصیه میشود.
۳. داروهای ضد درد و ضد تب:
– استفاده از داروهای ضد تب و ضد درد مانند استامینوفن (پاراستامول) برای کاهش تب و تسکین درد توصیه میشود.
– توجه: باید از مصرف آسپرین و داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن خودداری کرد، زیرا این داروها میتوانند خطر خونریزی را
افزایش دهند.
مراقبتهای پزشکی ویژه
۱. درمان در بیمارستان:
– در موارد شدیدتر، مانند تب هموراژیک دنگی یا سندروم شوک دنگی، بیمار نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. این بیماران ممکن است به مراقبتهای
ویژه نیاز داشته باشند.
۲. تزریق مایعات داخل وریدی:
– در مواردی که بیمار نمیتواند به اندازه کافی مایعات از طریق خوراکی مصرف کند یا دچار کمآبی شدید است، تزریق مایعات داخل وریدی ضروری است.
۳. نظارت بر پلاکتهای خون:
– پایش منظم تعداد پلاکتهای خون و سایر فاکتورهای خونی برای ارزیابی خطر خونریزی و مدیریت مناسب آن بسیار مهم است.
پیشگیری
پیشگیری از تب دنگی عمدتاً شامل کنترل جمعیت پشهها و محافظت فردی در برابر نیش پشهها است. اقدامات پیشگیرانه شامل:
استفاده از پشهبند و توری: استفاده از پشهبند در اطراف تختخواب و توری در پنجرهها و درها میتواند از ورود پشهها به داخل خانه جلوگیری کند.
– استفاده از دافع حشرات: استفاده از مواد دافع حشرات بر روی پوست و لباسها میتواند خطر نیش پشهها را کاهش دهد.
– پوشیدن لباسهای بلند: پوشیدن لباسهای آستین بلند و شلوارهای بلند به کاهش سطح پوست در معرض نیش پشهها کمک میکند.
– حذف منابع آب راکد: حذف یا تخلیه منظم منابع آب راکد در اطراف خانه میتواند به کاهش محلهای تخمگذاری پشهها کمک کند.
– استفاده از حشرهکشها: استفاده از حشرهکشها در محیطهای داخلی و خارجی میتواند جمعیت پشهها را کاهش دهد.
با رعایت این نکات و اقدامات، میتوان به طور مؤثری خطر انتقال تب دنگی را کاهش داد و از شیوع بیماری جلوگیری کرد.