تب شالیزار یا لپتوسپیروز
تب شالیزار یا تب نیشابور یک بیماری ویروسی است که توسط پشههای آلوده منتقل میشود. این بیماری در مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری بیشتر شایع است و میتواند علائمی چون تب، سردرد، درد عضلانی و مفصلی، و در موارد شدیدتر، خونریزی و شوک ایجاد کند. پیشگیری از این بیماری عمدتاً با کنترل جمعیت پشهها و استفاده از مواد دافع حشرات انجام میشود.
علائم تب شالیزار
۱. تب بالا: یکی از اصلیترین علائم این بیماری است.
۲. سردرد شدید: سردردهای شدید و مداوم ممکن است تجربه شود.
۳. درد عضلانی و مفصلی: درد در عضلات و مفاصل از دیگر علائم شایع است.
۴. ضعف و خستگی: بیمار ممکن است احساس ضعف و خستگی شدید داشته باشد.
۵. التهاب و تورم: در برخی موارد، التهاب و تورم در نواحی مختلف بدن رخ میدهد.
۶. تهوع و استفراغ: این علائم ممکن است به دلیل شدت بیماری یا به عنوان عوارض جانبی داروها بروز کنند.
۷. خارش و جوشهای پوستی: در برخی موارد، خارش و جوشهای پوستی نیز ممکن است دیده شود.
۸. کاهش اشتها: بسیاری از بیماران دچار کاهش اشتها میشوند.
۹. خونریزی: در موارد شدید، خونریزی از بینی، لثهها و دیگر نقاط بدن ممکن است رخ دهد.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، به خصوص اگر در منطقهای زندگی میکنید که بیماری شایع است، بهتر است فوراً به پزشک مراجعه کنید.
دلایل شیوع
۱. وجود ناقلان ویروسی (پشهها):
پشهها به عنوان ناقلان اصلی ویروس شناخته میشوند. مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری که شرایط مناسب برای تکثیر پشهها دارند، بیشتر در معرض خطر شیوع این بیماری هستند.
۲. شرایط آب و هوایی:
آب و هوای گرم و مرطوب، بارشهای فراوان و مناطق آبگیر، محیط مناسبی برای تولید مثل و رشد پشهها ایجاد میکند.
۳. تراکم جمعیت انسانی:
مناطق با تراکم بالای جمعیت، به ویژه در مناطق شهری و روستایی که شرایط بهداشتی مناسبی ندارند، میتوانند منجر به شیوع سریعتر بیماری شوند.
۴. سیستمهای بهداشتی ضعیف:
در مناطقی که سیستمهای بهداشتی ضعیف دارند و امکانات کافی برای کنترل و پیشگیری از بیماریها وجود ندارد، احتمال شیوع بیماری بیشتر است.
۵. جابجایی و مهاجرت:
حرکت افراد از مناطقی که بیماری در آنها شایع است به مناطق دیگر، میتواند منجر به انتقال و شیوع بیماری شود.
۶. فصلهای خاص:
فصلهایی که شرایط آب و هوایی مناسبی برای تکثیر پشهها دارند، معمولاً شاهد افزایش موارد ابتلا به بیماری هستند.
۷. تغییرات اقلیمی:
تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی میتواند مناطق جدیدی را مستعد شیوع بیماری کند، زیرا پشهها به مناطق جدیدی که قبلاً برای آنها نامناسب بودند، منتقل میشوند.
مشخصات پشه کولکس
۱. ظاهر فیزیکی:
– اندازه: این پشهها معمولاً کوچک تا متوسط هستند و طول بدن آنها بین ۴ تا ۱۰ میلیمتر متغیر است.
– رنگ: رنگ بدن آنها معمولاً قهوهای یا خاکستری است.
– پاها: پاهای بلند و نازک دارند که اغلب با نوارهای رنگی مشخص میشوند.
– بالها: بالهای این پشهها شفاف است و رگبندیهای مشخصی دارند.
۲. رفتار زیستی:
– فعالیت: بیشتر در شب فعال هستند و در زمان گرگ و میش و شبها تغذیه میکنند.
– محل استراحت: در طول روز معمولاً در مناطق سایهدار و خنک استراحت میکنند، مانند زیر برگها، درون خانهها و دیگر مناطق محافظت شده.
– تغذیه: مادههای بالغ از خون تغذیه میکنند که برای تولید تخمها به آن نیاز دارند، در حالی که نرها از شهد گلها و دیگر منابع قندی تغذیه میکنند.
۳. چرخه زندگی:
– تخمگذاری: پشههای ماده تخمهای خود را در آبهای راکد یا مناطق مرطوب میگذارند، مانند برکهها، حوضچهها، گودالها و حتی آبهای مانده در ظروف.
– تخمها: تخمها به صورت دستهای یا به صورت تکی در آب گذاشته میشوند.
– لارو و شفیره: تخمها به لاروهایی تبدیل میشوند که در آب زندگی میکنند و از مواد آلی و میکروارگانیسمها تغذیه میکنند. سپس به شفیره تبدیل میشوند و در نهایت به پشه بالغ تبدیل میشوند.
۴. نقش در انتقال بیماری:
– پشههای کولکس به عنوان ناقلان اصلی ویروس تب شالیزار عمل میکنند. وقتی یک پشه ماده از فرد آلوده خون میمکد، ویروس وارد بدن پشه میشود و در غدد بزاقی پشه تکثیر میشود. هنگامی که پشه بعداً فرد دیگری را نیش میزند، ویروس از طریق بزاق پشه به فرد جدید منتقل میشود.
کنترل و پیشگیری از گسترش این پشهها شامل کاهش مکانهای تخمگذاری، استفاده از مواد دافع حشرات، نصب توریهای محافظ در برابر پشهها و بهبود شرایط بهداشتی است.
سلامت باشید.