آب مروارید

آب مروارید یا کاتاراکت (Cataract) به کدورتی در عدسی چشم گفته می‌شود که به طور معمول شفاف است. این کدورت می‌تواند بینایی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و در صورت عدم درمان می‌تواند به نابینایی منجر شود. علائم آب مروارید شامل تاری دید، سختی در دیدن در شب، حساسیت به نور، نیاز به تغییر مکرر در نسخه عینک یا لنز، و دیدن هاله‌ها در اطراف چراغ‌ها می‌باشد.

علل آب مروارید

آب مروارید یا کاتاراکت به دلیل تغییراتی در ساختار پروتئین‌های عدسی چشم ایجاد می‌شود که باعث کدر شدن عدسی و کاهش شفافیت آن می‌شود. علل مختلفی می‌توانند منجر به تشکیل آب مروارید شوند:

۱. پیری:
– پیری طبیعی مهم‌ترین علت آب مروارید است. با افزایش سن، ساختار پروتئین‌های عدسی تغییر می‌کند و باعث کدر شدن آن می‌شود.

۲. آسیب چشمی:
– آسیب‌های فیزیکی به چشم، مانند ضربه، سوختگی یا جراحی‌های چشمی می‌تواند باعث ایجاد آب مروارید شود.

۳. بیماری‌ها:

– برخی بیماری‌ها مانند دیابت، فشار خون بالا و برخی بیماری‌های چشم مانند یوئیت می‌توانند ریسک ابتلا به آب مروارید را افزایش دهند.

۴. قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش:

– قرار گرفتن مکرر و طولانی مدت در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید بدون استفاده از عینک آفتابی می‌تواند باعث آسیب به عدسی چشم و تشکیل آب مروارید شود.

۵. مصرف دخانیات و الکل:

– مصرف دخانیات و الکل می‌تواند ریسک ابتلا به آب مروارید را افزایش دهد.

۶. عوامل ژنتیکی:
– سابقه خانوادگی آب مروارید می‌تواند نقش مهمی در افزایش احتمال ابتلا به این بیماری داشته باشد.

۷. داروها:

– مصرف برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها به مدت طولانی می‌تواند ریسک ابتلا به آب مروارید را افزایش دهد.

۸. تغذیه نامناسب:

– کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی خاص، به ویژه آنتی‌اکسیدان‌ها، می‌تواند به تشکیل آب مروارید کمک کند.

۹. بیماری‌های مادرزادی:
– برخی نوزادان با آب مروارید مادرزادی به دنیا می‌آیند که ممکن است به دلیل عفونت‌های دوران بارداری، اختلالات ژنتیکی یا مشکلات متابولیکی باشد.

علائم آب مروارید

آب مروارید یا کاتاراکت به تدریج پیشرفت می‌کند و ممکن است علائم آن به مرور زمان بدتر شود. برخی از علائم رایج آب مروارید عبارتند از:

• تاری دید:

– یکی از شایع‌ترین علائم آب مروارید است که می‌تواند شبیه به نگاه کردن از پشت شیشه کدر یا مه‌آلود باشد.

• کاهش دید در شب:

– افراد مبتلا به آب مروارید ممکن است در دیدن در نور کم یا شب دچار مشکل شوند.

• حساسیت به نور و خیرگی:

– حساسیت بیش از حد به نور و دیدن هاله‌ها یا خیرگی‌های ناخواسته در اطراف چراغ‌ها.

• نیاز به تغییر مکرر نسخه عینک یا لنز:

– تغییرات مداوم در قدرت دید و نیاز به به‌روزرسانی مکرر نسخه عینک یا لنز.

• دیدن هاله‌ها در اطراف چراغ‌ها:

– دیدن هاله‌های نورانی یا سایه‌های اطراف چراغ‌ها به ویژه در شب.

• تغییرات در تشخیص رنگ‌ها:

– کم‌رنگ شدن یا زرد شدن رنگ‌ها و تغییر در نحوه دیدن و درک رنگ‌ها.

• دو بینی در یک چشم:

– دیدن دو تصویر از یک شیء در یک چشم، که با بستن چشم دیگر برطرف نمی‌شود.

• کاهش وضوح تصاویر:

– تصاویر به نظر محو یا غیر واضح می‌آیند و این مشکل با تغییر عینک یا لنز بهبود نمی‌یابد.

این علائم به تدریج و در طول زمان بروز می‌کنند و شدت آن‌ها ممکن است متفاوت باشد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مراجعه به چشم‌پزشک برای تشخیص دقیق و اقدام به موقع بسیار مهم است. معاینات منظم چشمی می‌تواند به تشخیص زودهنگام آب مروارید و جلوگیری از پیشرفت آن کمک کند.

پیشگیری 

 شامل مجموعه‌ای از اقدامات و تغییرات در سبک زندگی است که می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند:

۱. استفاده از عینک آفتابی:

– استفاده از عینک آفتابی که محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) دارد، می‌تواند از آسیب ناشی از اشعه خورشید به عدسی چشم جلوگیری کند.

۲. تغذیه سالم:

– مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین C و E، کاروتنوئیدها و مواد معدنی مثل زینک می‌تواند به حفظ سلامت چشم کمک کند. میوه‌ها و سبزیجات تازه، ماهی و مغزها منابع خوبی هستند.

۳. ترک دخانیات و الکل:

– اجتناب از مصرف دخانیات و کاهش مصرف الکل می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آب مروارید کمک کند.

۴. کنترل بیماری‌های مزمن:

– کنترل مناسب بیماری‌های مزمن مانند دیابت و فشار خون بالا می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آب مروارید کمک کند.

۵. معاینات منظم چشمی:

– انجام معاینات منظم چشمی به تشخیص زودهنگام تغییرات در عدسی چشم و اقدام به موقع کمک می‌کند.

۶. محافظت از چشم در برابر آسیب‌ها:

– استفاده از عینک‌های محافظ در فعالیت‌هایی که ممکن است به چشم آسیب برساند، مانند کارهای صنعتی یا ورزشی.

درمان آب مروارید

بستگی به شدت و پیشرفت بیماری دارد. در مراحل اولیه، ممکن است تغییرات در سبک زندگی و نسخه عینک یا لنز بتواند به بهبود بینایی کمک کند، اما در مراحل پیشرفته‌تر، جراحی معمولاً ضروری است.

۱. تغییرات سبک زندگی و استفاده از عینک‌های طبی

در مراحل ابتدایی آب مروارید، برخی تغییرات می‌تواند به بهبود موقت بینایی کمک کند:
– تغییر نسخه عینک یا لنز: استفاده از عینک‌های طبی قوی‌تر، لنزهای دوکانونی یا لنزهای با پوشش ضد بازتاب.
– استفاده از نور قوی‌تر: روشنایی بیشتر در خانه و محیط کار می‌تواند به کاهش مشکل دید در نور کم کمک کند.
– استفاده از عینک‌های آفتابی: عینک‌های آفتابی با محافظت در برابر اشعه UV می‌توانند به کاهش حساسیت به نور کمک کنند.

۲. جراحی آب مروارید

اگر آب مروارید پیشرفت کند و دید به حدی کاهش یابد که انجام فعالیت‌های روزمره دشوار شود، جراحی توصیه می‌شود. جراحی آب مروارید یکی از رایج‌ترین و موفق‌ترین عمل‌های جراحی چشم است.

انواع روش‌های جراحی آب مروارید:

۱. فیکوامولسیفیکاسیون (Phacoemulsification):

– روش متداول و مدرن جراحی آب مروارید است. در این روش، جراح از امواج اولتراسونیک برای خرد کردن عدسی کدر شده استفاده می‌کند و سپس قطعات عدسی را با استفاده از یک دستگاه مکش کوچک خارج می‌کند. پس از برداشتن عدسی کدر شده، یک عدسی مصنوعی شفاف به نام لنز داخل چشمی (IOL) جایگزین می‌شود.

۲. اکستراکپولار (Extracapsular Cataract Extraction – ECCE):

– در این روش، بخش بزرگی از عدسی کدر شده به صورت یک قطعه خارج می‌شود و سپس عدسی مصنوعی (IOL) جایگزین می‌گردد. این روش معمولاً برای موارد پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر آب مروارید استفاده می‌شود.

پس از جراحی:

– مراقبت‌های بعد از جراحی:

پس از جراحی، بیماران باید دستورالعمل‌های پزشک خود را برای مراقبت‌های بعد از عمل دنبال کنند. این شامل استفاده از قطره‌های چشمی برای کاهش التهاب و جلوگیری از عفونت، و اجتناب از فعالیت‌های سنگین است.

– پیگیری‌های منظم:

مراجعات منظم به چشم‌پزشک برای بررسی بهبودی و اطمینان از عملکرد صحیح عدسی مصنوعی.

جراحی آب مروارید به طور کلی ایمن و مؤثر است و بیشتر بیماران به سرعت پس از عمل بهبود می‌یابند و به زندگی عادی خود بازمی‌گردند. انتخاب روش درمانی مناسب باید با مشورت چشم‌پزشک و بر اساس شرایط خاص هر بیمار انجام شود.

سلامت باشید.

خواندن این مطلب شاید برای شما مفید باشد.