ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی یک رشته در علوم دندانپزشکی است که به تشخیص، پیشگیری، و درمان اختلالات و نقص‌های دندان‌ها و فک‌ها می‌پردازد. هدف اصلی ، بهبود ترتیب و توازن بین دندان‌ها و فک‌ها در دهان فرد است تا بهترین عملکرد و ظاهر برساند. اختلالات استوایی دندان‌ها ممکن است به عنوان نتیجه‌ای از عوامل ژنتیکی، عادات خودآموز، یا عوامل دیگری مانند تصادفات یا فشارهای نامتوازن بر روی دندان‌ها و فک‌ها پیش آید. این اختلالات می‌توانند تأثیرات مختلفی بر روی سلامت دهان و صورت فرد داشته باشند. درمان اختلالات استوایی دندان‌ها با استفاده از ابزارها و دستگاه‌های ارتودنسی، مانند براکت‌ها (قفل‌ها)، می‌تواند به صورت متناسب با نیازهای هر بیمار انجام شود. این درمان ممکن است مدت زمان طولانی داشته باشد و نیاز به همکاری فعال از سوی بیمار دارد، از جمله حضور منظم در جلسات تنظیم و تغییرات مورد نیاز در دستگاه‌های ارتودنسی.

انواع ارتودنسی

ارتودنسی نقش مهمی در اصلاح استوایی دندان‌ها و فک‌ها دارد، و انواع مختلفی از ارتودنسی وجود دارد. در زیر، به برخی از انواع ارتودنسی اشاره می‌شود:

۱. ارتودنسی سنتی :

این نوع ارتودنسی از براکت‌ها (قفل‌ها) و سیم‌های فلزی تشکیل شده است. براکت‌ها روی سطح دندان‌ها یا درون اندامی‌هایی به نام بندان (بند ارتودنسی) نصب می‌شوند. سیم‌ها به وسیله بندان‌ها به براکت‌ها متصل شده و با تنظیم فشارها، استوایی دندان‌ها تغییر می‌کند.

۲. ارتودنسی شفاف :

در این نوع ارتودنسی از شفاف‌ترین مواد ممکن برای ساخت براکت‌ها و سفید کردن بندان‌ها استفاده می‌شود. همچنین از مدل‌های دیجیتالی برای برنامه‌ریزی درمان استفاده می‌شود. بنابراین، این نوع ارتودنسی به بیماران امکان می‌دهد که درمان را با یک نظام شفاف و ظاهری کمتر جلوه دهند.

۳. ارتودنسی لینگوال :

در این روش، براکت‌ها و بندان‌ها درون سطح داخلی دندان‌ها نصب می‌شوند، به طوری که از نمایانی ظاهری درون دهان جلوگیری می‌شود. این نوع ارتودنسی به خصوص برای افرادی که به حفظ زیبایی ظاهری دندان‌ها اهمیت می‌دهند، مناسب است.

۴. ارتودنسی متحرک :

این نوع ارتودنسی شامل دستگاه‌ها و ابزارهای قابل جابجایی می‌شود که بیمار می‌تواند آن‌ها را خودش به دندان‌ها بگذارد یا از آن‌ها بردارد. این دستگاه‌ها معمولاً در مواردی مانند اختلالات کمتر استفاده می‌شوند.

هر یک از این انواع ارتودنسی ممکن است بر اساس نیازها و شرایط هر بیمار توسط دندان‌پزشک متخصص ارتودنسی تعیین شود. انتخاب مناسب ترین نوع ارتودنسی با توجه به نیازها، ترجیحات، و شرایط فردی بیمار انجام می‌شود.

اجزای ارتودنسی

دستگاه‌های ارتودنسی از ترکیب اجزای مختلفی تشکیل شده‌اند، هرکدام از این اجزا نقش مهمی در اصلاح استوایی دندان‌ها و فک‌ها ایفا می‌کنند. در ادامه، اجزای اصلی یک دستگاه ارتودنسی سنتی (براکت‌ها و بندان‌ها) را بررسی خواهیم کرد:

۱. براکت :

براکت‌ها یا قفل‌ها بخش کوچکی از دستگاه ارتودنسی هستند که روی سطح دندان‌ها یا درون بندهای ارتودنسی نصب می‌شوند. این بخش‌ها معمولاً از فلزهای استانلس استیل یا مواد شفاف تر تهیه می‌شوند و به سیم‌های ارتودنسی متصل می‌شوند.

۲. سیم‌های ارتودنسی :

این سیم‌ها از جنس فلزی (مثل نیکل تیتانیوم یا استانلس استیل) ساخته می‌شوند و براکت‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند. این سیم‌ها به تدریج تنظیم می‌شوند تا فشار لازم بر روی دندان‌ها و فک‌ها اعمال شود و استوایی آنها تصحیح گردد.

۳. بندان :

بندان‌ها یا رینگ‌ها بخشی از دستگاه ارتودنسی هستند که به دندان‌های شما به عنوان پایه براکت نصب می‌شوند. این بندها به طور معمول از فلزهای استانلس استیل یا آلیاژهای دیگر ساخته می‌شوند و به کمک چسب یا مهره به دندان‌ها متصل می‌شوند.

۴. رینگ‌ها :

رینگ‌ها یا بندهای لیگچر جهت متصل کردن سیم‌های ارتودنسی به براکت‌ها به کار می‌روند. این بندها معمولاً از لاستیک یا فلز ساخته می‌شوند.

۵. بسته‌ها :

این اجزا معمولاً در انتهای دندان‌ها قرار می‌گیرند و به سیم‌های ارتودنسی وصل می‌شوند. این بسته‌ها به اجزای دیگر ارتودنسی اجازه می‌دهند تا به دندان‌ها و فک‌ها به صورت مطمئن متصل شوند. این اجزا در ترکیب با یکدیگر به دندان‌ها و فک‌ها فشارهای لازم را اعمال کرده و باعث تغییر در موقعیت و استوایی آنها می‌شوند. این اجزا تحت نظر دندان‌پزشک ارتودنسی تنظیم می‌شوند و در طول درمان ممکن است به تدریج تغییر کنند.

زمان انجام ارتودنسی

مدت زمان درمان ارتودنسی بستگی به میزان اختلالات و نقص‌های دندانی و فکی شما، پاسخ بدن دندان‌ها به درمان، و نوع ارتودنسی مورد استفاده دارد. معمولاً مدت زمان درمان ارتودنسی می‌تواند بین ۶ ماه تا ۲ یا ۳ سال یا حتی بیشتر متغیر باشد. عوامل زیر می‌توانند تأثیرگذار باشند:

۱. جنسیت و سن:

در برخی موارد، درمان ارتودنسی در افراد جوانتر سریع‌تر به پایان می‌رسد، زیرا استجابت دندان‌ها به تغییرات سریع‌تر است. با این حال، در بزرگترین شاخه‌های درمانی، سن بزرگتر نیز می‌تواند موثر باشد.

۲. میزان اختلالات:

اگر اختلالات دندانی و فکی شما کمتر و ساده باشند، ممکن است درمان زمان کمتری نیاز داشته باشد. اما اگر اختلالات بیشتر و پیچیده‌تر باشند، مدت زمان درمان بیشتر خواهد بود.

۳. تعهد بیمار:

تعهد بیمار به مراقبت و پیروی از دستورات دندان‌پزشک ارتودنسی نیز نقش مهمی در مدت زمان درمان ایفا می‌کند. حضور منظم در جلسات بررسی و تنظیم، استفاده صحیح از دستگاه‌های ارتودنسی، و اطلاع رسانی به دندان‌پزشک در مورد هر گونه مشکل یا تغییر در طول درمان می‌تواند به بهبود سریع‌تر نتایج کمک کند.

برای تعیین دقیق‌تر مدت زمان درمان، بهتر است با دندان‌پزشک ارتودنسی خود مشاوره کنید. او با بررسی وضعیت شما، می‌تواند تخمینی دقیقتر از مدت زمان درمان ارتودنسی شما ارائه دهد.

طول دوره درمان ارتودنسی

طول دوره درمان ارتودنسی به عوامل متعددی بستگی دارد و نمی‌توان به طور دقیق یک مدت زمان مشخص برای همه افراد تعیین کرد. این عوامل عبارتند از:

۱. میزان اختلالات دندانی و فکی:

اگر اختلالات شما ساده‌تر و کمتر پیچیده باشند، ممکن است زمان درمان کمتری نیاز باشد. اما اگر اختلالات شما بزرگتر و پیچیده‌تر باشند، مدت زمان درمان بیشتر خواهد بود.

۲. نوع ارتودنسی:

نوع ارتودنسی مورد استفاده نیز تأثیر زیادی بر طول درمان دارد. براکت‌های سنتی، ارتودنسی شفاف مثل Invisalign یا ارتودنسی لینگوال ممکن است زمان‌های مختلفی را برای دستیابی به نتایج مشابه نیاز داشته باشند.

۳. تعهد بیمار:

تعهد به پیروی از دستورات دندان‌پزشک ارتودنسی نقش مهمی در طول درمان دارد. حضور منظم در جلسات تنظیم و تعداد ساعات استفاده روزانه از دستگاه‌ها و ابزارهای ارتودنسی توسط بیمار می‌تواند سرعت بهبود را تأثیرگذارتر کند.

۴. واکنش دندان‌ها به درمان:

برخی افراد ممکن است به سرعت به تغییرات درمان پاسخ دهند، در حالی که در برخی افراد فرآیند تغییر کمی طولانی‌تری طول می‌کشد.

۵. سلامت دهان و دندان‌ها:

سلامت عمومی دهان و دندان‌ها نیز می‌تواند تأثیری در مدت زمان درمان ارتودنسی داشته باشد. بهداشت خوب دهان و جلوگیری از مشکلات احتمالی می‌تواند به سرعت تر و بهتر پیشرفت درمان را فراهم کند. در نهایت، برای تعیین مدت زمان دقیق درمان، مهم است که با دندان‌پزشک ارتودنسی خود مشاوره کنید. او با بررسی شرایط شما و ارائه برنامه‌ریزی مناسب، مدت زمان تخمینی برای درمان شما را ارائه خواهد داد.

مزایا و معایب ارتودنسی

•  مزایا ارتودنسی:

۱. اصلاح استوایی دندانی:

اصلی‌ترین مزیت ارتودنسی، اصلاح استوایی دندان‌ها و فک‌ها است که بهبود عملکرد دهان، جلوگیری از مشکلات فکی، و افزایش زیبایی صورت می‌آورد.

۲. تقویت عملکرد حاکمیت دهان:

ارتودنسی می‌تواند به تقویت عملکرد حاکمیت دهان کمک کند و اختلالاتی مانند مشکلات گفتاری یا جوانب تلخ دهان را بهبود بخشد.

۳. افزایش اعتماد به نفس:

استوایی دندان‌ها و چهره زیبا‌تر پس از درمان ارتودنسی ممکن است باعث افزایش اعتماد به نفس و بهبود تصویر شخصی شود.

۴. پیشگیری از مشکلات جلوگیری نشده:

ارتودنسی می‌تواند از پیشرفت مشکلات فکی و دندانی که ممکن است در آینده ایجاد شوند جلوگیری کند.

۵. گزینه‌های متعدد:

با وجود انواع مختلف ارتودنسی، افراد می‌توانند گزینه‌ای را انتخاب کنند که با شرایط و ترجیحات آن‌ها سازگار است.

• معایب ارتودنسی:

۱. زمان و پیچیدگی درمان:

درمان ارتودنسی ممکن است مدت زمان طولانی داشته باشد و نیاز به صبر و تعهد بیمار دارد.

۲. عدم راحتی در طول درمان:

در ابتدای درمان و پس از تنظیمات مرتب، برخی افراد ممکن است احساس درد، فشار، یا عدم راحتی کنند.

۳. تغییر در آشامیدن و خوردن:

در طول درمان ارتودنسی، ممکن است برخی از محدودیت‌ها در آشامیدن و خوردن بوجود بیاید و نیاز به توجه به نوع غذاها و مواد مصرفی پیش برود.

۴. هزینه:

درمان ارتودنسی ممکن است هزینه‌بر باشد، و حتی با وجود بیمه، هزینه برخی از خدمات ممکن است متوجه بیمار بماند.

۵. نیاز به مراقبت دقیق:

استفاده صحیح از دستگاه‌های ارتودنسی و حضور در جلسات تنظیم از بیمار نیازمند مراقبت دقیق و توجه به دستورات دندان‌پزشک است.

نحوه انجام ارتودنسی:

انجام ارتودنسی یک فرآیند متخصصانه است که توسط دندان‌پزشکان ارتودنسی انجام می‌شود. در ادامه، نحوه انجام ارتودنسی به طور کلی شرح داده شده است:

۱. مشاوره ابتدایی:
– در این مرحله، بیمار با دندان‌پزشک ارتودنسی ملاقات می‌کند. در یک ملاقات ابتدایی، دندان‌پزشک ارتودنسی اطلاعات جامعی از جمله تاریخچه پزشکی، تاریخچه دندانی، و اهداف بیمار را جمع‌آوری می‌کند.

۲. بررسی و تشخیص:
– دندان‌پزشک با استفاده از ابزارهای مختلف مانند تصاویر رادیوگرافی، مدل‌های دیگری از دندان‌ها، و بررسی جسمی، اختلالات دندانی و فکی را تشخیص می‌دهد.

۳. برنامه‌ریزی درمان:

– بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده، دندان‌پزشک برنامه‌ریزی مناسب برای درمان ارتودنسی را ایجاد می‌کند. این برنامه شامل نوع ارتودنسی، مدت زمان تقریبی درمان، و مراحل مختلف آن است.

۴. شروع درمان:
– پس از تایید برنامه درمانی، اقدام به شروع درمان می‌شود. اگر از براکت‌ها استفاده می‌شود، آنها به دندان‌ها یا درون لبه‌ها نصب می‌شوند. در صورت استفاده از ارتودنسی شفاف، مدل‌های دیجیتال و طراحی‌های شفاف تعیین می‌شوند.

۵. تنظیمات و تغییرات:
– در جلسات پیگیری، دندان‌پزشک تنظیمات لازم را اعمال می‌کند و تغییرات مورد نیاز را بر اساس پیشرفت بیمار اعمال می‌کند. این جلسات به صورت دوره‌ای تا زمان بهبود نهایی ادامه دارند.

۶. پایان درمان:
– پس از رسیدن به نتایج مطلوب، درمان ارتودنسی به پایان می‌رسد. این ممکن است شامل تخریب براکت‌ها، تغییرات ثابت دیگر، و مشاوره برای نگهداری از نتایج باشد.

در تمامی این مراحل، همکاری فعال بیمار و پیروی از دستورات دندان‌پزشک ارتودنسی نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان ارتودنسی ایفا می‌کند.

سلامت باشید.

خواندن این مطلب شاید برای شما مفید باشد.