تاریخچه روز جهانی بدون دخانیات
۱. تاسیس اولیه (۱۹۸۷):
سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۱۹۸۷ اولین بار روز جهانی بدون دخانیات را معرفی کرد. این اقدام به منظور جلب توجه جهانی به بحران رو به رشد مصرف دخانیات و اثرات زیانبار آن بر سلامت انسان انجام شد. اولین روز جهانی بدون دخانیات در ۷ آوریل ۱۹۸۸، همزمان با چهلمین سالگرد تاسیس WHO، برگزار شد.
۲. تثبیت تاریخ (۱۹۸۸):
پس از موفقیت اولین روز جهانی بدون دخانیات، WHO تصمیم گرفت که این روز را به یک رویداد سالانه تبدیل کند و تاریخ ۳۱ مه (۱۰ خرداد) را به عنوان روز جهانی بدون دخانیات تعیین کرد. از آن زمان، هر سال در این تاریخ این روز گرامی داشته میشود.
۳. اهداف و شعارهای سالانه:
هر سال سازمان بهداشت جهانی یک شعار خاص برای روز جهانی بدون دخانیات انتخاب میکند که منعکس کننده موضوعات و چالشهای فعلی مرتبط با کنترل دخانیات است. این شعارها و موضوعات به منظور متمرکز کردن تلاشها و برنامههای جهانی در زمینههای خاص انتخاب میشوند.
۴. افزایش آگاهی و اقدامات جهانی:
در طول سالها، روز جهانی بدون دخانیات به یک رویداد جهانی تبدیل شده که توسط دولتها، سازمانهای غیر دولتی، مراکز بهداشتی و عموم مردم در سراسر جهان مورد حمایت قرار میگیرد. برنامهها و فعالیتهای مرتبط با این روز شامل کمپینهای آموزشی، ارائه خدمات مشاوره ترک دخانیات، انتشار مطالب آگاهیبخش در رسانهها و سازماندهی رویدادهای محلی و ملی است.
۵. تاثیرات مثبت:
از زمان تاسیس این روز، اقدامات جهانی برای کنترل دخانیات افزایش یافته و بسیاری از کشورها سیاستهای سختگیرانهتری را برای کاهش مصرف دخانیات اجرا کردهاند. این تلاشها منجر به کاهش مصرف دخانیات در بسیاری از جوامع و بهبود سلامت عمومی شده است. روز جهانی بدون دخانیات نقش مهمی در تقویت آگاهی عمومی، تشویق به ترک دخانیات و حمایت از سیاستهای کنترل دخانیات ایفا کرده است و همچنان به عنوان یک ابزار مهم برای مقابله با بحران دخانیات در جهان استفاده میشود.
هدف از نامگذاری
۱. افزایش آگاهی عمومی:
جلب توجه مردم به مضرات و اثرات منفی دخانیات بر سلامت انسان و محیط زیست. این شامل افزایش اطلاعات درباره بیماریهای مرتبط با دخانیات مانند سرطان، بیماریهای قلبی و تنفسی است.
۲. تشویق به ترک دخانیات:
ترویج و حمایت از برنامهها و فعالیتهایی که به افراد کمک میکند تا مصرف دخانیات را کاهش دهند یا به طور کامل ترک کنند. این میتواند شامل مشاوره، ارائه خدمات درمانی و پشتیبانی اجتماعی باشد.
۳. حمایت از سیاستهای کنترل دخانیات:
ترویج و اجرای سیاستهای ملی و بینالمللی که به کاهش مصرف دخانیات کمک میکنند. این سیاستها ممکن است شامل ممنوعیت تبلیغات دخانیات، افزایش مالیات بر محصولات دخانی، ایجاد فضاهای عمومی بدون دود و محدود کردن دسترسی به محصولات دخانی باشد.
۴. محافظت از نسلهای آینده:
حفاظت از جوانان و نسلهای آینده در برابر آسیبهای دخانیات از طریق آموزش و افزایش آگاهی در مدارس و جوامع.
۵. ارتقاء سلامت عمومی:
تلاش برای بهبود کلی سلامت جامعه با کاهش بیماریها و مرگ و میر ناشی از مصرف دخانیات.
۶. حمایت از حقوق افراد غیرسیگاری:
ایجاد محیطهای عمومی و کاری عاری از دود برای محافظت از افرادی که دخانیات مصرف نمیکنند، اما ممکن است در معرض دود دست دوم باشند.
این اهداف به منظور کاهش مصرف دخانیات و ایجاد جوامعی سالمتر و عاری از دود تدوین شدهاند.
شعار روز جهانی بدون دخانیات ۲۰۲۴
“حفاظت از کودکان در برابر مداخلات صنعت دخانیات” است. این شعار به ضرورت مقابله با تلاشهای صنعت دخانیات برای هدف قرار دادن جوانان از طریق تبلیغات و بازاریابی در شبکههای اجتماعی و پلتفرمهای پخش جریانی میپردازد. با توجه به آمارهای نگرانکنندهای که نشان میدهند تعداد زیادی از نوجوانان ۱۳ تا ۱۵ ساله در اکثر کشورها از محصولات دخانی و نیکوتین استفاده میکنند، تمرکز این سال بر روی حفاظت از نسلهای آینده در برابر این تهدیدات است.
بیماریهای ناشی از مصرف دخانیات
مصرف دخانیات میتواند به طیف گستردهای از بیماریهای جدی منجر شود که بر سلامت عمومی تأثیر منفی میگذارد. این بیماریها شامل موارد زیر است:
۱. بیماریهای قلبی و عروقی:
– مصرف دخانیات باعث تنگ شدن و سخت شدن رگهای خونی میشود که میتواند به بیماریهای قلبی مانند بیماری عروق کرونر قلب، سکته قلبی و فشار خون بالا منجر شود.
۲. بیماریهای تنفسی:
– سیگار کشیدن به ریهها آسیب میزند و میتواند به بیماریهای مزمن انسدادی ریه (COPD)، آمفیزم و برونشیت مزمن منجر شود. همچنین خطر ابتلا به عفونتهای تنفسی مانند ذاتالریه افزایش مییابد.
۳. سرطانها:
– دخانیات عامل اصلی بسیاری از انواع سرطانها است، از جمله سرطان ریه، دهان، گلو، مری، معده، لوزالمعده، کلیه، مثانه و دهانه رحم. تقریبا ۸۵% از موارد سرطان ریه ناشی از سیگار کشیدن است.
۴. بیماریهای دهان و دندان:
– مصرف دخانیات میتواند به بیماریهای لثه، از دست دادن دندان و تغییر رنگ دندانها منجر شود. همچنین خطر ابتلا به سرطان دهان و گلو را افزایش میدهد.
۵. بیماریهای گوارشی:
– دخانیات میتواند به زخم معده و دوازدهه، بیماری کرون و پانکراتیت منجر شود و خطر ابتلا به سرطانهای گوارشی را افزایش دهد【۱۵†source】.
۶. مشکلات بارداری و زایمان:
– مصرف دخانیات در دوران بارداری میتواند به مشکلاتی مانند زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد، سقط جنین و مشکلات رشد جنین منجر شود. همچنین خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را افزایش میدهد.
– دخانیات میتواند به مشکلات بینایی مانند دژنراسیون ماکولا، آب مروارید و آسیب به عصب بینایی منجر شود.
۸. بیماریهای سیستم ایمنی بدن:
– مصرف دخانیات میتواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و فرد را در معرض خطر بیشتری برای عفونتها و بیماریهای خودایمنی قرار دهد.