آلرژی
آلرژی یک واکنش غیرطبیعی به موادی است که به طور عمومی برای اکثر افراد بیخطر هستند. این واکنشها به موادی که به عنوان “آلرژن” شناخته میشوند، اتفاق میافتد. آلرژنها ممکن است در محیط اطراف، مواد غذایی، حشرات، داروها یا موارد دیگر وجود داشته باشند. وقتی یک فرد با تماس یا مصرف، آلرژن میشود، سیستم ایمنی بدن او به طریق نادرستی واکنش نشان میدهد.
این واکنش ممکن است علائم متنوعی از جمله سرفه، عطسه، خارش، قرمزی، تورم، اشکریزش، گرفتگی حلق، سردرد، تنگی نفس، تهوع، استفراغ، اسهال، و در موارد شدیدتر، واکنشهای حاد مانند آنافیلاکسی (تورم ناگهانی و خطرناک در سراسر بدن) را به همراه داشته باشد. برخی از آلرژیها ممکن است از طریق ژنتیک به ارث رفته یا با تماس مکرر با آلرژن در محیط پیرامون برای افراد ایجاد شود.
واکنش به محرک ها
واکنش حساسیتزا به محرک آلرژی، پاسخ نادرست و غیرعادی سیستم ایمنی به محرکهای آلرژیزا است که واکنش برخی از افراد به طور متناسب با نوع و شدت حساسیت و نوع محرک آلرژیزا متفاوت است. این واکنشها ممکن است در مواجهه با مواد مختلف از جمله غذاها، گردههای گل، مواد شیمیایی، حشرات و غیره ایجاد شود.
نشانه های آلرژی
نشانههای آلرژی میتوانند متنوع باشند و به وابستگی به نوع محرک آلرژیزا و نحوه واکنش فرد، تغییر کنند. برخی از نشانههای رایج آلرژی شامل:
۱. سرفه و عطسه:
– افراد ممکن است در معرض محرک آلرژیزا قرار گرفته و به سرفه و عطسه دچار شوند.
۲. خارش و قرمزی:
– پوست ممکن است به صورت خارشی و قرمزی پیدا کند، به ویژه در مواردی که پوست با محرک آلرژیزا در تماس است.
۳. آبریزش بینی و چشم:
– آبریزش بینی، سرفه، و احتمالاً چشمهای خارشنده و آبکی ممکن است نشانههای آلرژی باشند.
۴. تورم و تنگی نفس:
– تورم صورت یا بخشهای دیگر از بدن و حتی تنگی نفس در موارد شدید ممکن است واکنش به آلرژن باشد.
۵. تهوع و استفراغ:
– در برخی از موارد، ممکن است تهوع و استفراغ نیز به عنوان نشانههای آلرژی ظاهر شوند.
دیگر علائم:
– علائم دیگری مثل سردرد، خستگی، درد عضلانی، و حتی احتمالاً تب نیز ممکن است در واکنش به آلرژنها ظاهر شوند. تشخیص و مدیریت آلرژی نیاز به مشاوره پزشک و انجام آزمایشهای آلرژی میکند. در صورت داشتن نشانههای شدید یا واکنشهای حاد، حتماً باید به پزشک مراجعه شود.
عوامل آلرژیزا میتوانند مواد مختلفی باشند که واکنش حساسیتزا در افراد را ایجاد میکنند. برخی از این عوامل عبارتند از:
۱. گردههای گل و درختان:
– گردههای گل و درختان در فصل بهار یا پاییز ممکن است عوامل آلرژیزا باشند.
۲. مواد غذایی:
– برخی از غذاها مانند سویا، گندم، گلوتن، شیر و محصولات لبنی، ماهی، مواد نگهدارنده ممکن است عوامل آلرژیزا باشند.
۳. مواد شیمیایی:
– مواد شیمیایی موجود در محصولات خانگی، شویندهها، عطرها، و محصولات آرایشی ممکن است واکنش حساسیتزا ایجاد کنند.
۴. حشرات:
– دیگر عوامل آلرژیزا شامل زنبور، مگس، مورچه، عنکبوت و غیره میشوند.
۵. مواد تنفسی:
– ذرات معلق در هوا، قارچها، قطرات آب یا دود سیگار نیز ممکن است عوامل آلرژیزا باشند.
۶. مواد دارویی:
– برخی از داروها نیز ممکن است باعث واکنش حساسیتزا شوند.
۷. مواد الیافی:
– الیاف مصنوعی یا طبیعی موجود در لباسها و تشکها نیز ممکن است عوامل آلرژیزا باشند.
۸. عوامل محیطی:
– عواملی مانند شرایط آب و هوایی (رطوبت و خشکی هوا) و آلودگی هوا نیز ممکن است در واکنشهای آلرژیزا تأثیر داشته باشند.
تشخیص آلرژی نیاز به ارزیابی دقیق تاریخچه پزشکی و انجام آزمایشهای مختلف دارد. مراحل مختلف تشخیص آلرژی عبارتند از:
۱. تاریخچه پزشکی:
– پزشک اطلاعات دقیقی از تاریخچه پزشکی فرد میخواهد، از جمله علائم حاضر، زمان و شرایط ظاهر شدن علائم، فاکتورهای تحریککننده ممکن (مثل مواد غذایی، مواد شیمیایی، حشرات) و تاریخچه خانوادگی حساسیت.
۲. آزمایشهای آلرژی پوستی:
– آزمایشهای پوستی معمولاً از جمله آزمایش پوستی آلرژی (پریک)، آزمایش تزریق (آزمایش پوستی وریدی)، و آزمایشهای پوستی اصطلاحاً “پریکاشن” انجام میشوند. این آزمایشها به نشان دادن حساسیت به محرکهای آلرژیزا کمک میکنند.
۳. آزمایشهای خونی:
– آزمایشهای خونی میتوانند میزان آنتیبادیهای مرتبط با آلرژنها را اندازهگیری کنند. آزمایش RAST (آزمایش تست آلرژی مختصر) و آزمایشهای خون IgE معمولاً در این زمینه استفاده میشوند.
۴. آزمایشهای تنفسی:
– برخی از آزمایشهای تنفسی، مانند آزمایش تنفسی متقابل (Methacholine Challenge)، ممکن است در تشخیص آلرژیهای مرتبط با دستگاه تنفسی مؤثر باشند.
۵. آزمایشهای غذایی:
– آزمایشهای خونی یا پوستی ممکن است برای تشخیص حساسیت به مواد غذایی مورد استفاده قرار گیرند.
پزشک بر اساس نتایج این آزمایشها و اطلاعات جمعآوری شده، تشخیص و برنامه مدیریت مخصوص به هر فرد را مشخص میکند. درمان آلرژی ممکن است شامل استفاده از داروها، واکسیناسیون آلرژی، و تغییرات در محیط زندگی باشد.
پیشگیری:
پیشگیری از التهاب آلرژی میتواند از طریق تدابیر مختلف انجام شود.
۱. تغذیه صحیح در دوران شیرخوارگی:
– تغذیه صحیح در دوران شیرخوارگی میتواند نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی نوزاد داشته باشد. شیر مادرانه و تغذیه متنوع با احتمال کمتری برخوردار از مواد آلرژیزا میتواند مفید باشد.
۲. آغاز مکملهای غذایی با دقت:
– وقتی کودکان به مرحله مکملهای غذایی میرسند، معمولاً با دقت باید محصولات غذایی آلرژنی مانند برخی از مواد غذایی (گندم، شیر، تخم مرغ و غیره) به نظر بیایند. آغاز مکملهای غذایی با هماهنگی با پزشک میتواند کمک کند.
۳. پیشگیری از مواجهه با مواد آلرژنی:
– در صورتی که کودکان یا افراد مستعد به آلرژی هستند، پیشگیری از مواجهه زیاد با مواد آلرژنی و اجتناب از مصرف اضافی این مواد میتواند مفید باشد.
۴. تمیزی محیط:
– تمیزی محیط زندگی، از جمله کاهش غبار، آلودگی هوا و مواد شیمیایی، میتواند در پیشگیری از آلرژیهای تنفسی مؤثر باشد.
۵. واکسیناسیون:
– واکسیناسیون در برخی موارد میتواند در پیشگیری از آلرژیهای مشترک نقش داشته باشد. بهعنوان مثال، واکسین هپاتیت B برای پیشگیری از هپاتیت B میتواند در کاهش خطر ابتلا به حساسیت به آلرژنهای مشترک کمک کند. در هر صورت، مهم است که افراد مستعد به آلرژی با پزشک خود مشورت کنند و نکات پیشگیری را با او بررسی کنند.
سلامت باشید.