نزدیک بینی
نزدیک بینی یا مایوپیا (Myopia) یکی از شایعترین اختلالات بینایی است که در آن افراد اشیای نزدیک را به خوبی میبینند، اما اشیای دور به صورت تار و مبهم دیده میشوند. این وضعیت به دلیل تجمع نور در جلوی شبکیه چشم به جای روی آن ایجاد میشود.
علل نزدیک بینی:
میتواند به دو دسته عمده ژنتیکی و محیطی تقسیم شود. در زیر توضیحی از این علل آمده است:
ژنتیکی
- وراثت: نزدیک بینی معمولاً در خانوادهها شایع است. اگر یکی یا هر دو والدین نزدیکبین باشند، احتمال اینکه فرزندان آنها نیز نزدیک بین شوند بیشتر است.
- ژنهای مرتبط: برخی مطالعات نشان دادهاند که ژنهای خاصی با نزدیک بینی مرتبط هستند که میتوانند بر شکل و اندازه چشم تاثیر بگذارند.
محیطی
- استفاده بیش از حد از چشم برای کارهای نزدیک: فعالیتهایی مانند خواندن طولانی مدت، کار با کامپیوتر، استفاده مکرر از تلفن همراه و تماشای تلویزیون میتواند منجر به توسعه نزدیکبینی شود. این فعالیتها باعث تمرکز چشم بر اشیای نزدیک و در نتیجه تغییر شکل قرنیه میشوند.
- کمبود نور طبیعی: تحقیقاتی نشان دادهاند که کودکان و نوجوانانی که زمان کمتری را در فضای باز و زیر نور طبیعی میگذرانند، بیشتر در معرض خطر نزدیک بینی هستند. نور طبیعی ممکن است به تنظیم رشد چشم کمک کند.
- تحصیلات بالا: افرادی که تحصیلات بالاتری دارند و زمان بیشتری را برای مطالعه و فعالیتهای نزدیکنگرانه میگذرانند، بیشتر در معرض خطر نزدیک بینی قرار دارند.
ساختاری
- طول چشم: در افرادی که نزدیک بین هستند، طول چشم بیشتر از حالت طبیعی است. این افزایش طول باعث میشود که نور قبل از رسیدن به شبکیه متمرکز شود.
- شکل قرنیه: قرنیهی چشم ممکن است بیش از حد منحنی باشد، که باعث میشود نور به درستی بر روی شبکیه متمرکز نشود.
سایر عوامل
- تغذیه: کمبود مواد مغذی خاصی مانند ویتامین D و برخی از مواد معدنی میتواند نقش داشته باشد، اگرچه تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
- عادات زندگی: عادات ناسالم زندگی مانند عدم استراحت کافی برای چشمها و استفاده مداوم از وسایل دیجیتالی بدون استراحت میتواند به توسعه نزدیک بینی کمک کند.
با توجه به این علل، پیشگیری و مدیریت نزدیک بینی شامل ترکیبی از اصلاحات عادات زندگی، مراقبتهای مناسب چشمی و در صورت نیاز استفاده از وسایل کمکی مانند عینک یا لنزهای تماسی است.
علائم نزدیکبینی:
علائم اصلی
- تاری دید اشیای دور: افراد نزدیکبین معمولاً نمیتوانند اشیای دور را به خوبی ببینند و آنها را تار و مبهم میبینند.
- نیاز به نزدیک کردن اشیا: تمایل به نزدیک کردن کتاب، تلفن همراه یا اشیا دیگر برای دیدن بهتر جزئیات.
- خستگی چشم: احساس خستگی یا فشار در چشمها پس از انجام فعالیتهای نزدیکنگرانه مانند خواندن، نوشتن یا کار با کامپیوتر.
- سردرد: سردردهای مکرر که معمولاً به دلیل تلاش چشمها برای تمرکز بر روی اشیای دور ایجاد میشود.
- چشم درد: درد یا ناراحتی در چشمها، به ویژه پس از انجام فعالیتهای بینایی طولانی مدت.
- خیره شدن: تمایل به خیره شدن یا نیمه بسته کردن چشمها برای دیدن بهتر اشیای دور.
علائمی دیگر
- اشکریزش: افزایش تولید اشک به دلیل خستگی چشمها.
- سوزش چشم: احساس سوزش یا خارش در چشمها.
- کاهش توجه: کاهش توجه در کلاس درس یا هنگام رانندگی به دلیل مشکلات دید دور.
- دید بهتر در نور کم: برخی افراد نزدیکبین در نور کم دید بهتری نسبت به نور روشن دارند.
کودکان
- نزدیک آوردن اشیا: کودکان ممکن است اشیا را بسیار نزدیک به چشمهایشان بیاورند تا بهتر ببینند.
- چشممالی: مالیدن چشمها به طور مکرر، به ویژه پس از انجام فعالیتهای بینایی.
- کمتمرکزی در مدرسه: مشکلات در تمرکز و عملکرد تحصیلی به دلیل عدم توانایی در دیدن تخته یا اشیای دور.
- خیره شدن به صفحه نمایش: نشستن بسیار نزدیک به تلویزیون یا صفحه نمایش کامپیوتر.
مراجعه به پزشک
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، به ویژه در کودکان، مراجعه به یک چشمپزشک برای بررسی دقیق و دریافت توصیههای مناسب ضروری است. تشخیص زودهنگام نزدیکبینی میتواند از پیشرفت بیشتر آن جلوگیری کند و به مدیریت بهتر علائم کمک کند.
درمان نزدیکبینی:
غیرجراحی
- عینک:
- رایجترین روش: عینکهای طبی برای تصحیح نزدیکبینی بسیار موثر و رایج هستند.
- لنزهای منفی: این لنزها برای کمک به متمرکز کردن نور بر روی شبکیه استفاده میشوند.
- لنزهای تماسی:
- گزینهای جایگزین: لنزهای تماسی برای افرادی که نمیخواهند از عینک استفاده کنند مناسب است.
- انواع مختلف: لنزهای تماسی نرم، سخت، روزانه و طولانی مدت وجود دارند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.
- ارتوکراتولوژی (Ortho-K):
- لنزهای شبانه: لنزهای سختی که در طول شب پوشیده میشوند و شکل قرنیه را موقتاً تغییر میدهند.
- اصلاح موقت: این روش به افراد کمک میکند تا در طول روز بدون نیاز به عینک یا لنزهای تماسی دید واضحتری داشته باشند.
جراحی
- لیزیک (LASIK):
- روش رایج: لیزر برای تغییر شکل قرنیه استفاده میشود تا نور به درستی بر روی شبکیه متمرکز شود.
- بهبودی سریع: بیشتر افراد پس از چند روز بهبودی قابل توجهی را تجربه میکنند.
- پیآرکی (PRK):
- برداشتن سطح قرنیه: در این روش لایه سطحی قرنیه برداشته میشود و با لیزر تغییر شکل داده میشود.
- بهبودی بیشتر: بهبودی این روش ممکن است کمی بیشتر از لیزیک طول بکشد.
- لنز داخل چشمی (ICL):
- کارگذاری لنز: لنز مصنوعی بین قرنیه و عدسی طبیعی چشم قرار میگیرد.
- گزینه برای نزدیکبینی شدید: این روش برای افرادی که نزدیکبینی شدید دارند و کاندید مناسبی برای لیزیک نیستند مفید است.
پیشگیری از نزدیکبینی:
به ویژه در کودکان و نوجوانان اهمیت زیادی دارد، زیرا این اختلال بینایی معمولاً در دوران رشد توسعه مییابد. در اینجا چندین راهکار برای پیشگیری از نزدیکبینی آورده شده است:
۱. افزایش زمان سپری شده در فضای باز
- نور طبیعی: مطالعات نشان دادهاند که گذراندن زمان بیشتر در فضای باز و دریافت نور طبیعی میتواند خطر ابتلا به نزدیکبینی را کاهش دهد.
- فعالیتهای بیرونی: تشویق کودکان به بازی در خارج از خانه به جای استفاده مکرر از وسایل الکترونیکی.
۲. استفاده مناسب از چشمها در فعالیتهای نزدیک
- قانون ۲۰-۲۰-۲۰: هر ۲۰ دقیقه یک بار به مدت ۲۰ ثانیه به فاصله ۲۰ فوت (حدود ۶ متر) نگاه کنید. این کار به استراحت چشمها کمک میکند.
- نور مناسب: اطمینان از استفاده از نور مناسب در هنگام مطالعه یا کار با کامپیوتر.
۳. تنظیم محیط کار و مطالعه
- ارتفاع مناسب میز و صندلی: ارتفاع مناسب میز و صندلی برای کاهش فشار بر روی چشمها.
- فاصله مناسب: نگه داشتن کتاب یا صفحه نمایش در فاصله مناسبی از چشمها (حدود ۳۵-۴۰ سانتیمتر).
۴. محدود کردن زمان استفاده از وسایل الکترونیکی
- زمان محدود: محدود کردن زمان استفاده از تلفن همراه، تبلت و کامپیوتر.
- استراحتهای مکرر: تشویق به استراحتهای مکرر در حین استفاده از وسایل الکترونیکی.
۵. تغذیه مناسب
- ویتامینها و مواد معدنی: مصرف کافی ویتامینها و مواد معدنی مانند ویتامین A، ویتامین D، اسیدهای چرب امگا-۳ و مواد معدنی مانند روی و مس که برای سلامت چشمها مفید هستند.
۶. معاینات منظم چشمپزشکی
- معاینات دورهای: مراجعه منظم به چشمپزشک برای بررسی وضعیت چشمها و دریافت توصیههای مناسب.
- تشخیص زودهنگام: تشخیص زودهنگام مشکلات بینایی میتواند از پیشرفت آنها جلوگیری کند.
۷. استفاده از عینک یا لنزهای تماسی مناسب
- تجویز صحیح: استفاده از عینک یا لنزهای تماسی تجویز شده توسط چشمپزشک برای اصلاح دید و کاهش فشار بر روی چشمها.
۸. آموزش و آگاهی
- آموزش به کودکان: آموزش به کودکان درباره اهمیت مراقبت از چشمها و استفاده مناسب از وسایل الکترونیکی.
- آگاهی والدین: افزایش آگاهی والدین درباره علائم و روشهای پیشگیری از نزدیکبینی.
با رعایت این راهکارها و مراجعه منظم به چشمپزشک، میتوان خطر ابتلا به نزدیکبینی را کاهش داد و سلامت چشمها را بهبود بخشید.
سلامت باشید.