درمانگاه شبانه‌روزي عمومی و تخصصي فاضل با هدف ارتقاي سلامت مردم منطقه شمال شهر اصفهان در سال 1395 به صورت خیریه فعاليت خود را آغاز نموده است.
پانیک اتک
پانیک اتک یا حمله پانیکی (Panic attack) یک وضعیت ناگهانی و ناخودآگاه از اضطراب شدید است که با علائم فیزیکی و روانی همراه است. افرادی که درگیر پانیک اتک هستند، ممکن است احساس کنند که قلب‌شان به سرعت می‌زند، دچار تعریق شوند، سرگیجه بگیرند، دچار احساس عدم واقعیت شوند، ترس از افتادن یا مرگ، درد یا فشار در قفسه سینه، تنگی نفس و یا سایر علائم مشابه را تجربه کنند.
پانیک اتک می‌تواند به صورت ناگهانی بروز کند و معمولاً در مواقعی که خطر وجود ندارد، به وجود می‌آید. این حملات معمولاً تا چند دقیقه طول می‌کشند، اما می‌توانند اثرات روانی و فیزیکی طولانی‌تری به همراه داشته باشند. افرادی که به صورت مکرر پانیک اتک تجربه می‌کنند، ممکن است از اختلال اضطراب اجتنابی (Panic Disorder) رنج ببرند.
علائم پانیک اتک
علائم پانیک اتک می‌توانند گوناگون باشند و هر فردی ممکن است تجربه‌های متفاوتی داشته باشد. این علائم معمولاً در چند دقیقه ظاهر می‌شوند و ممکن است شامل علائم فیزیکی و روانی باشند. برخی از علائم پانیک اتک عبارتند از:
۱. تنگی نفس یا احساس ناتوانی در تنفس: احساس نفس نیاز به هوای بیشتر یا مشکل در تنفس.
۲. تپش قلب یا ضربان نامنظم قلب: احساس تپش یا حتی حس ناپایداری در ضربان قلب.
۳. تعریق: تعریق شدید و ناگهانی، حتی در شرایط خنک.
۴. لرزش یا لرزش بدن: دست‌ها یا سایر بخش‌های بدن ممکن است لرزش یا لرزش داشته باشند.
۵. سرگیجه یا احساس عدم واقعیت: احساس گیجی، سرگیجه، یا حتی احساس عدم واقعیت از اطراف.
۶. درد یا فشار در قفسه سینه: احساس درد، فشار یا تنگی در قسمت فوقانی یا میانی سینه.
۷. ترس از افتادن یا مرگ ناگهانی: ترس ناشی از احساس اینکه چیزی بدی اتفاق می‌افتد، مثلاً افتادن یا مرگ ناگهانی.
۸. گیجی یا عدم توانایی در تمرکز: احساس گیجی یا سختی در تمرکز و تفکر.
۹. لزوم تغییرات در رفتار: در تلاش برای اجتناب یا فرار از مکان یا وضعیتی که احساس اضطراب را ایجاد می‌کند.
۱۰. تغییرات در رفتارهای خواب و اشتها: اختلالات در خواب، افزایش یا کاهش اشتها ممکن است رخ دهد.
توجه داشته باشید که افراد ممکن است تعدادی از این علائم یا حتی تمامی آنها را تجربه کنند. اگر کسی احساس می‌کند که به طور مکرر با پانیک اتک روبه‌رو است، مشاوره حرفه‌ای از متخصصین سلامت روان پیشنهاد می‌شود تا به تشخیص و درمان مناسب دست یابد.
تشخیص پانیک اتک
تشخیص حملات پانیک بر اساس ارزیابی نشانه‌ها و علائمی که فرد تجربه می‌کند، صورت می‌گیرد. برای تشخیص دقیق تر و اطمینان بیشتر، می‌توانید به کمک یک حرفه‌ای در حوزه بهداشت روانی یا پزشک مراجعه کنید. در اینجا چند نکته به عنوان معیارهای تشخیص حملات پانیک ذکر می‌شود:
۱. علائم فیزیکی:
حملات پانیک معمولاً با علائم فیزیکی ناگهانی همراه هستند، از جمله تنگی نفس، تپش قلب، تعریق شدید، سرگیجه، لرزش بدن، و درد یا فشار در قفسه سینه.
۲. مدت زمان علائم:
علائم حملات پانیک معمولاً در عرض چند دقیقه ظاهر می‌شوند و به طور زودناپذیر افزایش یا کاهش می‌یابند.
۳. احساسات و ترس‌ها:
افراد ممکن است احساساتی مانند ترس از مرگ، ترس از افتادن یا ترس از از دست دادن کنترل را تجربه کنند.
۴. تغییرات در رفتار:
افراد ممکن است در تلاش برای اجتناب یا فرار از مکان یا وضعیتی که احساس اضطراب می‌کنند، تغییرات در رفتارهای خواب و اشتها، و افزایش نگرانی و توجه به سلامت فیزیکی خود باشند.
۵. تکرار حملات:
اگر کسی به صورت مکرر حملات پانیک تجربه کرده باشد و این حملات ناگهانی و بدون دلیل خاص ظاهر شده باشند، ممکن است به اختلال پانیک اتک (Panic Disorder) مبتلا باشد.
علت حمله پانیکی
علت حمله پانیکی به طور دقیق هنوز به طور کامل مشخص نشده است . برخی از عوامل مهم که به ظاهر به وقوع حملات پانیک کمک می‌کنند عبارتند از:
- عوامل ژنتیکی:
داشتن تاریخچه خانوادگی از اختلالات اضطراب یا حملات پانیک می‌تواند افراد را به بیشتر بودن در معرض خطر قرار دهد.
- ترکیب شیمیایی مغز:
تحقیقات نشان می‌دهد که تغییرات در نحوه عملکرد مواد شیمیایی مغز مانند سروتونین، نوراپی‌نفرین و گاما-آمینوبوتیریک اسید (GABA) نقش دارند.
- اختلالات هورمونی:
تغییرات در هورمون‌ها مانند هورمون تیروئید، هورمون‌های جنسی، و هورمون‌های استرس ممکن است تأثیرگذار باشند.
- فشارهای روانی و استرس:
رویدادها یا وضعیت‌های استرس زا، مانند رخدادهای زندگی ناگوار، ممکن است حملات پانیک را تسریع کنند یا آنها را ایجاد کنند.
- اختلالات روانی دیگر:
افرادی که با اختلالات اضطراب، اختلال افسردگی یا اختلالات روانی دیگر مواجه هستند، ممکن است به حملات پانیک نسبت به افراد دیگر حساس‌تر باشند.
- استفاده از مواد مخدر یا مصرف الکل:
مصرف مواد مخدر یا الکل می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند که ممکن است به حملات پانیک منجر شود یا آنها را شدت ببخشد.
ترکیب متغیرهای این عوامل ممکن است باعث ایجاد حملات پانیک شود. همچنین، ممکن است افراد با اختلال پانیک اتک تمایل داشته باشند که در مواجهه با استرس یا ناامیدکننده‌ها، حملات پانیکی را تجربه کنند.
درمان پانیک اتک
درمان حملات پانیکی می‌تواند شامل یک ترکیب از رویکردهای مختلف باشد، از جمله درمان‌های روان‌شناختی، درمان‌های دارویی، و تغییرات در سبک زندگی. درمان‌های مختلف ممکن است به صورت ترکیبی به کار گرفته شوند. همچنین، مهم است که هر درمان بر اساس نیازها و شرایط فردی انتخاب شود. در ادامه چندین روش درمان حملات پانیک آورده شده است:
- مشاوره روان‌شناختی (ترکیبی یا تحولی):
مشاوره روان‌شناختی می‌تواند باعث تشخیص و درک بهتر از علائم و علت حملات پانیک شود. تکنیک‌های مثل تحلیل رفتاری، تمرینات مدیریت استرس، و تغییر الگوهای تفکر منفی ممکن است در این راستا مفید باشند.
- داروها:
برخی داروها ممکن است برای کنترل حملات پانیک و کاهش اضطراب مورد استفاده قرار گیرند. آنتی‌اکسیدانت‌ها، آنتی‌دپرسان‌ها، و داروهای ضداضطراب از جمله دسته‌های دارویی معمول هستند.
- تکنیک‌های مدیریت استرس و اضطراب:
یادگیری تکنیک‌های تنفس عمیق، مدیتیشن، و یوگا ممکن است به فرد کمک کند تا با استرس و اضطراب بهتری کنار بیاید و حملات پانیک را کاهش دهد.
- تغییرات در سبک زندگی:
ممکن است تغییر در عادات زندگی مانند بهبود رژیم غذایی، ورزش منظم، و کاهش مصرف مواد مخدر و الکل بر احساس اضطراب و حملات پانیک تأثیرگذار باشد.
- آموزش:
یادگیری در مورد حملات پانیک و چگونگی مدیریت آنها می‌تواند به افراد کمک کند تا از ترس و نگرانی کمتری رنج ببرند و بهتر بتوانند با علائمشان کنار بیایند.
ترکیب مختلف این روش‌ها با توجه به نیازها و وضعیت فردی ممکن است منجر به بهبود و مدیریت حملات پانیک شود. همچنین، مشاوره با یک حرفه‌ای در زمینه بهداشت روانی می‌تواند به افراد در انتخاب روش‌های مناسب کمک کند.
سخن آخر
بسیاری از افراد بدون داشتن دلیل مشخص، به حملات پانیک دچار می‌شوند و ناگهانی احساس اضطراب می‌کنند، که به آنها امکان کنترل شرایط را نمی‌دهد. در چنین شرایطی، ممکن است تنگی نفس یا حتی احساس سکته قلبی تجربه شود که می‌تواند بسیار ترسناک باشد. حملات پانیک ممکن است بطور غیرمنتظره اتفاق بیافتند و تأثیر زیادی بر روی زندگی روزمره داشته باشند؛ اما راه‌های مدیریت آنها وجود دارد. همچنین، درمان‌هایی برای اختلالات پانیک و اضطراب که ممکن است پایه‌ای برای این نوع حملات باشند، در دسترس هستند. اگر نگران حملات پانیک خود هستید، با پزشک خود مشورت کنید. آنها می‌توانند به شما کمک کنند تا یک استراتژی مناسب برای مدیریت علائم و کاهش اثرات آنها ایجاد کنید. این شامل استفاده از داروهایی مانند ضد افسردگی در کنار مشاوره می‌شود.
سلامت باشید.
